بنیاد سخن نوم خدا خجیره

دوبیتی‌ها

***

سی وٰارْ بِهْ بِلِنْدیمِهْ، سی وٰارْ بِهْ کُوتٰا

سی وٰارْ بِهْ کِشْتی بیمِهْ، سی وٰاریٰ مُولٰا

سی وْارْ بِهْ دِرْیُویِ اَحْمَرْ بیمِهْ مُولٰا

سی وْارْ بِهْ خِشْکی خٰاکِ سَرْ هُوینٰا پٰا

بارها در (کوه) اوج عزّت بودم و بارها نیز در حضیضِ (کوتاهی، جلگه) زندگی،

و بارها در کشتی کار می‌کردم و بسی از روزگارم را به ماهی‌گیری می‌گذراندم.

***

سَرْ زَرّینْ کِلٰا دٰارْنِهْ مِهْ سُورِهْ بٰالٰا

اُونْ زَرّین کَلٰا مَخْمِلْ هِنْدی بِرٰازٰا

تِنِهْ هَرْوَرِ زِلْفْ رِهْ کِهْ وٰاوَری وٰا

نازِکْ گِلِهْ دیمْ، جٰانْهٰا تِنِهْ فِدٰابٰا

سرو بالای من کلاه زرّین (تاج) بر سر دارد که با چنین کلاهی بایستی پیراهنی از مخمل هندی به بر کرد.

‌ای ظریف چهره‌ گل‌آسای من! هر بار که باد بر زلف افسون‌گر تو بوزد مرا مجذوب و مسحور می‌سازد،‌ای جانم فدای تو باد!

***

مِنْ بَمِرْدِهْ رُوزْ خٰاکْ رِهْ سَرْ پٰا شِسْتیمٰا

یَقینْ دُوّمِهْ کِهْ فٰاتِحِهْ خُونِسْتیمٰا

چِکاوِکْ پیون ویهٰارْ سِرٰاوِسْتیمٰا

فَلِکْ رِهْ بَئوُ چی بِهْ دِلْ دٰارِسْتیمٰا

من در روز مرگ، خاک را بر سر می‌ریختم (می پاشیدم) / به یقین می‌دانم که فاتحه می‌خواندم

مانند چکاوک، در فصل بهار می‌سراییدم / به فلک بگو، در دل چه داشته‌ام!

***

صِرٰاحی گِرْدِنْ مُونِنْدِ مٰاهِهْ کیجٰا

گِرْدِنْ یَخِهْ‌پُوشْ وُ بی‌قِبٰاهِهْ کیجٰا

سِرِهْ مِجِنِهْ چی سَرْ بِرٰاهِهْ کیجٰا

عٰاشِقْ کِشِهْ وی (وِهْ) خُودِشْ گِوٰاهِهْ کیجٰا

دختر گردن صراحی، مانند ماه است / با گردن یقه پوشیده، بدون قبا است، دختر

در خانه که راه می‌رود متین و سر به‌راه است، دختر / عاشق‌کش است و خودش بر آن گواه است، دختر

***

مِثْلِ مَسًهْ گُوکی دٰایِمْ چٰاقِهْ کیجٰا

گٰاهی بِهْ یَیْلٰاقْ، گٰاهی قَشْلاقِهْ کیجٰا

عٰاجِهْ گِرْدِنْ وی چی اِسْپِهْ سٰاقِهْ کیجٰا

خُوبُونْ پِرْنِهْ، وَلی کِهْ طٰاقِهْ کیجٰا

مانند (گاو کوهی) سرمست و همواره فربه است، دختر / گاهی در سردسیر و گاهی در گرمسیر می‌گذراند، دختر

***

واهْ کاکِلْ مشکین به گردِ عِذارکِت

چون من کشته پشته هر پلی هزارکتْ

سیم پلّهْ ره گرْبَزْه پیچ و تارکتْ

دوُمِ نظرِ عشق به ته لو، طرارکتْ

***

وای که زلف مشکین به گرد رخساره‌ات افشانده شده / به هر سو هزار پشته کشته چون من به خاک افتاده (فرو افتاده)

جعد سیمین زلف را گره زده‌ای، به پیچ و تاب افتاده /‌ای طرّار! لب تو دام نظر عشق شده است.

***

دُومِهْ دِچِشْمُونِ تِهْ، ابرو هِلالْ کِتْ

شوُ وُ روُزنِئو، کِهْ شُو وُ روُزْ بِهْ سٰالْ کِتْ

واه که دل به دوم ته پری رخسارکتْ

مِنِ روشنه روز و شو، حال به حال کتْ

دو چشمانت دام و ابرویت هلالین است / از شب و روز مگو، که شب و روزم برابر سال شده است.

وای که دل من گرفتار دام تو پری‌چهره شده / شب و روزم حالی به حالی و دگرگون شده است

***

زَنْگی دیمه گرد گله باغ بزو تخت

یا زاغْ بهِ گِلِ وَلگْ، منقار بزو ئه سخت

امیر گِنِهْ: یاری هکنه منه بخت

دوست ره بوینم مه کشه هاکشه رخت

زنگی را دیدم که گرد گُل‌زار تخت زده (آرمیده و نشیمن گزیده) است / یا زاغ است که به برگ گل، سخت نوک زده است

امیر می‌گوید: بختم یاری کند / که ببینم دوستم رخت در آغوش من کشیده است (جای در آغوش من خوش کرده است)

***

مشکی به ته دوش کلا بزوئه چی سخت

یا زنگی به گِلِ افتو هپاته رخت

امیر گِنِهْ: طالع که من دارمه این وخت

نلّنه فلک، دوس گنه ورکشی رخت

(زلف) مشکین به روی دوش تو سخت فراهم آمده / و یا زنگی به گُلِ آفتاب (چهره‌ی درخشان) رخت افکنده است

امیر می‌گوید: اکنون که بخت به من روی آورده / فلک مانع می‌شود و دوست می‌گوید: از این جا رخت برکش (سفر کن)

***

مَجْنُونْ صِفِتْ گِرْدِسْمِهْ هِوایِ شِهْ دوُسْتْ

(دَ) کِتْمِهْ شَهْرْ بِهْ شَهْرْ، کُوچِهْ، شَیدٰای شِهْ دوُسْتْ

بَدیمِهْ روُیِ چِهْرِهْ، صِفٰایِ شِهْ دوُسْتْ

نَدیمِهْ خُوبی کَسْ‌رِهْ هَمْتٰایِ شِهْ دوُسْتْ

مانند مجنون، به هوا و خواهش دوست سیر می‌کردم / به شیدایی دوست، آواره شهر به شهر و کوچه به کوچه شدم

صفای دوست را در چهره‌اش دیدم / به نیکی و زیبایی کسی را همتای دوستم نیافتم (ندیدم)

***

اَمیرْ گِنِهْ سَر دٰارْمِهْ، شَیدای شِهْ دوُسْتْ

جان وُ دِلْ و دینْ دِمًهْ بِهٰایِ شِهْ دوُسْتْ

کَسْ نییِهْ نِدٰارِهْ وی هِوٰای شِهْ دوُسْتْ

بَنْدِهْ جٰان وُ دِلْ دِمًهْ بِرٰایِ شِهْ دوُسْتْ

امیر می‌گوید: سری دارم، شیدای دوست خود / جان و دل و دین را به بهای دوستم نثار می‌کنم

کسی نیست که هوا و آرزوی دوستش را نداشته باشد / بنده جان و دلم را برای دوست می‌دهم

***

اَمیرْ گِنِهْ تِهْ عِشْقْ هَکِرْدِهْ مِرِهْ مَسْتْ

مِهْ جٰان وُ دِلْ‌رِهْ یِکْ‌بٰارْ نییٰارْ نی شِهْ دَسْتْ

مَجْنُونْ صِفِتْ گِرْدِ مِهْ، شَیْدٰایِ سَرْمَسْتْ

گَوهِرْ گِلِهْ دیمْ رِهْ تا بییٰارِمْ (بییورِمْ) شِهْ دَسْتْ

امیر می‌گوید: عشق تو مرا مستت و مدهوش کرده است / (زیرا) جان و دل مرا یک‌بار به دست نمی‌آوری

***

گِلِ من بنه روز دکاشتمه شه دست

هر روزه او دامه، من به شه دست

بُورده بشکفه، غنچه بیاره مه دست

بورده ناکس دست و نیامو مه دست

گلی را که از روز نخست به دست خود کاشتم / [و] هر  روزه با دست خود آبیاری‌اش می‌کردم

رفت که بشکفد و غنچه برایم بارآورد / به دست ناکسی افتاد و به دست من نیامد

***

دٰارْمِهْ دِشِشِ مِهْرْرِهْ مَشْتْ

سِهْ‌رِهْ بییٰابُونْ بِشْتِمِهْ یٰا سَگِ لَشْتْ

فِرْدٰا عَرِصٰاتْ بُونِهْ قِیٰامِتِ دَشْتْ

سِهْ‌رِهْ هَفْتْ یَقینْ دٰارْمِهْ، دِوٰازِهْ‌رِهْ هَشْتْ

دل من آکنده از مهر دو شش است/ سه را در بیابان با قلّاده‌ی سگان نهاده‌ام

فردا میدان دشت قیامت پدیدار می‌شود /باور دارم سه خلیفه به طبقه‌ هفتم جهنم و دوازده امام در باب هشتم بهشت ره‌سپار می‌شوند

***

تِهْ مِهْرْوَرْزِمًهْ، تا اُسْتِخُونْ بَوّوِهْ خِشْتْ

اِسْتٰادْ بَیْرِهْ گِلْ، بِسٰازِهْ کُوزِهِ‌یِ دَسْتْ

بِلِنْ کُورِهْ بِنْ، پُخْتِنْ بییِهْ مِرِهْ دَسْتْ

اوُنْ مَحْلْ تِمٰا دٰارْمِهْ، بییٰایمْ تِهْ شَسْتْ

آن‌قدر به تو مهر می‌ورزم تا استخوانم تبدیل به خشت شود / استاد کوزه‌گر، آن را گِل کند و دسته‌ی کوزه بسازد

مرا در زیر کوزه بگذارند تا پخته شوم / در آن هنگام آرزو دارم که به دست تو بیایم (بدام تو بیفتم)

***

اَمْروُزْ بَدیمِهْ سَرْ دَکِرْدْ چٰادِرِ عاٰجْ

گِلْبَنْدی جِمِهْ دَکِرْدِهْ، شبیهْ وِلٰاجْ

یَئوُتِّهْ (بَئوتْمِهْ) کِجِهْ شُونی، مِنِهْ سَرِ تٰاجْ؟

بَوتِهْ کِهْ چی کٰارْ داٰرْنی، مِنْ شوُمِّهْ وِلٰاجْ

امروز دیدم که چادر سپید بر سر کرده (نهاده) / پیراهن گُل‌دوزی به بر کرده، به عروسی می‌رود

به او گفتم:‌ای تاج سر من به کجا می‌روی؟ / گفت: چه کارم داری، به عروسی می‌روم

***

بِلْبِلْ صِفِتْ بَدیمهً هِواٰی تِهْ رُخْ

نَدیمهْ دَستِهْ گِلْ رِهْ هَمْتٰای تِهْ رُخْ

ماه وُ سِتارِهْ هَرْ دِ گُمراٰیِ تِهْ رُخْ

مِنْ کیمِهْ نِکِمّهْ جٰانْ فِدایِ تِهْ رُخْ

به صفت بلبل، فضای رخ تو را نگریستم / دسته‌ی گل را همتای رخ تو ندیدم

ماه و ستاره: هر دو گم‌راه رخ تو هستند / من کیستم که جان را فدای رخ تو نکنم؟

***

شیرینْ خَنْدِهْ تٰا لَعْلْ رِهْ عَقیقْ جِدٰا کِرْدْ

خِتِشْتِهْ شیرینْ، مِهْ دَسْت وُ پارِهْ وٰا کِرْدْ

دَرِ گَنْجْ رِهْ واٰ کِرْدوُ شِهْ وَرْ بِهٰا کِرْدْ

بِسْیٰارْ مِنِهْ سُونْ، شِهْ سَر وُ جاٰنْ فِدٰا کِرْدْ

با خنده‌ی شیرین، تا لعل را از عقیق جدا کرد / به شیرینی می‌خندید و دست و پایم را از بند گشود

در گنج (دُرج گُهر = دهان) را گشود و ارزش خود را آشکار نمود / بسیاری هم‌چون من، سر و جان خود را فدا کردند.

***

نٰابَتُوّ مِهْ کِهْ تِهْ مِهْرِهْ‌وَرْزی نُو کِرْدْ

نٰابَتُوّمِهْ کِهْ تِنِهْ فُرْقِتْ جِهْ خُو کِرْدْ

تِهْ فُرْقِتْ مِنِهْ رُوشِنِهْ رُوزْرِهْ شُو کِرْدْ

تِهْ عِشْقْ جِهْ هَرْ مَیْدوُنْ بَرِ سیمِهْ، هُو کِرْدْ

نه می‌توانم که مهرورزی تو را تازه و تجدید کنم / نه می‌توانم که به دوری تو، عادت کنم (خو بگیرم)

فرقت و دوری تو روز روشنم را شب تار کرد / درباره‌ی عشق تو به هر میدان که رسیدم، فریاد و فغان برخاست

***

مَجْنُونْ صَفِتْ تِهْ وَرْشُو وُ رُوزْکَشِمْ دادْ

دِلْ دَکِتِهْ دُومْ‌رِهْ نِکَنّی هَرگِزْ یٰادْ

اَمِهْ سَرِ و کٰارْ، دِلْ‌رِهْ بِسٰاتیٰ فُولٰادْ

اَمٰانْ تِهْ سَنْگِهْ دِلِ جٰا، دٰاد وُ بی‌داد

مانند مجنون، برای تو، شب و روز فریاد می‌کشم / (ولی) تو هرگز از دلِ به دام افتاده‌ام یاد نمی‌کنی

در سروکار ما، دل را مانند پولاد سخت ساخته‌ای / زینهار از دل سنگ تو،‌ای داد و بی‌داد!

***

اَمیرْ گِنِهْ دَسْتِ فَلِکْ دٰاد وُ بی‌داد

چَمِنِّهْ وِنِهْ پٰادَرِهْ سُونِ فُولٰادْ

گٰاهی بَنْدِ تُرْک نِشینْ، گَهی بَنْدِ تٰادْ

یٰا شٰاهِ خِرٰاسُونْ بِرِس اَمِهْ فَرْیٰادْ

امیر می‌گوید: داد و فریاد از دست فلک / بندی محکم مانند پولاد در پای اوست (می‌خرامد در حالی که بر پایش کفشی مانند پولاد دارد)

گاهی در بند (دیار) ترک‌نشین و گاهی در بند تات است /‌ای شاه خراسان به داد و فریاد ما برس

***

اَمیرْگِنِهْ کِهْ تِهْ چِشْ نَرْگِسِهْ یٰا جٰادْ؟

تِهْ بَرْفِهْ کِهْ هَرْ مٰاهِ هِلٰالْ بَوُو مٰادْ

مِهْ سُوتِهْ دِلِ دَنی‌رِهْ تُو هٰاکِنْ شٰادْ

چی بُونِهْ کِهْ تِهْ هٰادی مِنِهْ دِلِ دٰادْ؟

امیر می‌گوید: چشم تو نرگسین است یا جادو؟ / ابروی تو، هلال ماه را تیره و تار می‌کند

دل سوخته‌ی از دست شده‌ام را شاد کن / چه می‌شود که تو داد دل مرا بدهی؟

***

بَخْتی کِهْ جَمْشیدْ دٰاشْتِهْ اَمِهْ دَرْجا کِرْدْ

تَخْتی کِهْ جَمْشیدْ دٰاشْتِهْ، اَمِهْ هَمْپٰا کِرْدْ

اَمیرْ گِنِهْ تٰا ایزدْ دَنی بِهْ پٰا کِرْدْ

خٰال وُ خَطّ وُ خوُبی تِنِهْ تَنْ‌رِهْ جٰا کِرْدْ

بختی که جمشید داشت در آستانه‌ی ما جای گزید / تختی که جمشید داشت هم‌پایی ما کرد

امیر می‌گوید: تا ایزد جهان را بنا کرد / خال و خط و زیبایی را در تن تو جای داده است

***

اَمیرْ گِنِهْ: حٰالِ سَکِراتْمِهْ گُوهِرْ!

خِضْری حَسُودی نَکِنْ، بِرُو مِنِهْ سَرْ

مِنْ بَمِرْدْ نِیٰاوُونِمْ، دَوُونِمْ نَظِرْ

اَنْدی تِمٰا دٰارْمِهْ تِهْ بِیٰایی مِهْ وَرْ

امیر می‌گوید:‌ای گوهر! من در حال احتضار هستم، / تو خضری، حسودی مکن، بیا به سر وقت من (به نزد من)

اگر من در انتظار مرگ در بستر افتاده باشم (من نخواهم مُرد و در انتظار تو می‌مانم) / بسیار آرزو دارم (آزمندم) که به سروقت من بیایی

***

اَمیرْ گِنِهْ: حٰالِ سَکِراتْمِهْ گُوهِرْ!

مِنْ تِهْ وَرْ اَمیرْ هَسْتْمِهْ، تُو مِهْ وَرْ گَوُهِرْ

تِهْ کَشِهْ گِلِهْ، گِلْ تُو بِیُورْدی نُو وِرْ

تِهْ دیم وُ سُوآلْ بَدْرِ مُنیرِهْ یٰا خِرْ؟

امیر می‌گوید:‌ای دُرجِ گوهر ناب من! / من برای تو «امیر هستم» و تو برای من «گوهر»

آغوش تو گل است، تو نوبر گل آورده‌ای / چهره و پیشانی تو ماه چهارده شبه است یا خورشید تابان؟

***

بِوٰارِمْ بِوٰارِمْ، چَنْ زَنّی بِهْ مِهْ‌سَرْ؟

بِوٰاشْ بِهْ سِلٰامِتْ، کَسْ نَمیرْنِهْ (نَمیره) تِهْ وَرْ

چٰاکْ زَمِّهْ شِهْ جوُمِهْ‌رِهْ زِ پٰایْ تٰا سَرْ

مِنْ خِذرِهْ دِرْیُو دِمِّهْ، تِنِهْ عِشْق وَز

سر تا پای پیراهنم را چاک می‌زنم / و برای عشق تو، خود را به دریا می‌افکنم (غرقه می‌سازم)

***

اَمیر گِنِهْ: مِهْ دُورْ بَرِ سییِهْ آخِرْ

تَرْسِمْ اَجِلِ تیغْ حِوٰالِهْ بُو مِهْ سَرْ

قَفِسْ اِشْکِنِهْ مِرْغِ دِلْ، جٰا کِنِّهْ پَرْ

مِنِهْ نَئی رُوزْ، کی بِکَشِهْ جِفٰا تِرْ؟

امیر می‌گوید: دوران زندگیم به پایان رسید / می‌ترسم که حواله‌ی تیغ اجل، بر سر من باشد

مرغ دل قفس می‌شکند، از جای خود پرواز می‌کند / روزی که من نباشم، چه کسی تیر جفای تو را آماج می‌شود؟

***

اَمیرْ گِنِهْ اُونْطُورْ بِهْ تُو دٰارْمِهْ آزیز

یَعْقُوبْ بِهْ کَنْعُونْ شِهْ یُوسِفْ‌رِهْ دَرْ آویرْ

اُونْسُونْ وَرْزِمْ تِهْ مِهْرْ، کَسْ نِدٰارِهْ آزیرْ

چیرهْ خُورْآسٰا، جِهُونْ هِشِنْدییهْ نیرْ

امیر می‌گوید: چنان آرزومند تو هستم، /که یعقوب خواهان درآوردن یوسف خویش از کنعان است

چنان به تو مهر می‌ورزم که کسی این‌گونه آرزو نمی‌کند / چهره‌ی خورشیدوش تو، جهان را نورافشانی کرده است

***

مِهْ جٰانْ! مِنْ تِرِهْ داٰرْمِهْ، تُویی مِرِهْ داٰرْ

مِنْ تِهْ دِلْ نَیٰازاٰرْمِهْ، تُویی نَیٰازٰارْ

تُو مِهْ مِهْرِبُونْ دُوسْ بُو! مِنْ تِهْ بِفٰادٰارْ

دِشْمِنْ پِرْ زننْ سَرْ بِهْ سَنْگْ، دیمْ بِهْ دیفٰارْ

ای جان! من از تو نگه‌داری می‌کنم، تو هم از من نگه‌داری کن یا،‌ای جان من! تو را دوست دارم تو هم مرا دوست بدار / من دل تو را نمی‌آزارم، تو هم (دل مرا) میازار

تو یار مهربان من باش! و من به تو وفادار باشم / تا دشمن سنگ بسیار بر سر خود و روی به دیوار بزند

***

اَمیرْ گِنِهْ: دٰادْ بِهْ دَسِّ بی بِقٰا یٰارْ

دی وی مِهْرِبُونْ بییِهْ، اَمْرُو دِلٰازٰارْ

یِکْتا سِخِنِ وَرْ، دِنِهْ وی اَنْدی کٰارْ

مِهْ رُوشِنِهْ روُزْرِهْ هٰاکِرْدِهْ شُوی تٰارْ

امیر می‌گوید: فریاد از دست یار بی‌وفا / دیروز، او مهربان بود، امروز دل‌آزار است.

برای یک حرف، این همه کار (ناروا) انجام داده است. (و) روز روشن مرا شب تار کرده است.

***

پَئیزْ پَجِنی، ویهارِهْ مٰاهْ رهْ یاد دارْ

اَنْبونْ دُوشْ کِنّی، کِنّاکِنّارِهْ یاد دارْ

خُوشِهْ کهْ چنّیی، شِهْ وَرِهْکٰارِهْ یاد دارْ

روز قیامتْ، سَبْزِه قِوا (قِبا) رِهْ یاد دارْ

در پائیز (که خوراک) می‌پزی، موسم بهار را به یاد آور / انبان را که به دوش می‌کشی، دریوزگی این در و آن در زدن را به یاد آور

‌ای کسی که امروز در تهیه‌ی خوراک زیاده‌روی می‌کنی! زنهار آینده‌نگر باش و هنگام بهار (گدا بهار) را که حاصلی در دست‌رس نیست بیندیش و انبان خوراک را که به دوش می‌کشی در مصرف محتوای آن صرفه‌جویی کن و زمانی را به یاد بیاور که برای کسب لقمه‌ای بایستی چون گدایان و دریوزگان به آستانه‌ی درگاه این و آن به دریوزگی بپردازی!

***

قالی سرنِشینْ (سر نیشتی) کُوبِ تِری‌رِهْ یاد دارْ!

امسال سیری، پارِ وَشْنی رِهْ یاد دارْ!

اسبِ زین سِوارْ! دُوشِ چَپی‌رِهْ یاد دارْ!

چَکْمِهْ دَکِرْدی، لینْگِ تَلی‌رِهْ یاد دارْ!

یاد کن چون روی فرشی، بوریا نیم‌دار را!

سیر گشتی، یاد کن بودی گرسنه پار را!

زین سواری، یاد کن زنبیل و کوله‌بار را!

چکمه پوشا! یاد کن پای پیاده، خار را!

روی فرش (قالی) نشسته‌ای، بوریای پاره را به یاد آور! / امسال که سیر شده‌ای (سیر هستی)، گرسنگی پارسال را به یاد آور!

ای که بر زین اسب سواری، کوله‌بار را به یاد آور! / چکمه پوشیده‌ای، خاری که بر پایت می‌خلید را به یاد آور!

***

نِماشْتِرْ (سرا) سَرْ هِوا زمینْ بییهْ ترْ

منه خَرِهْ بار دَکِتِهْ گُوهِرِ دَرْ

گوهرْگِلِهْ دیمْ اِسَییهْ دیفار وَرْ

دَسْ زُوئِهْ، قَسِمْ خِرْدِهْ، اِسا، تِنِهْ سَرْ

شام‌گاه (شام‌گاه دشت)، هوا و زمین تر شد / و بار خرمن به آستانه‌ی درگاه گوهر فرو افتاد

گوهر گُل‌چهره در پهلوی دیوار ایستاده بود / به اشاره دست می‌زد و سوگند یاد می‌کرد که هم‌اکنون به دیدار تو می‌آیم

***

گُوهرْ گِلِهْ دیمْ، مِهْ گِلِهْ دیمِهْ گُوهِرْ!

نه تَنْ گِلِهْ باغِهْ، گِلْ بیارْدِهْ نُووِرْ

هَرْکی دَرْ بیمُوئِهْ تِهْ باغِ گِلِ وَرْ

بَئُوکَلْ اَمیرْ دِکاشِتِهْ گُوهِرِ وَرْ

گوهر گُل‌چهره است، گُل‌چهره است گوهر

هر کس که به باغ گل تو روی آورد / بگو «کل امیر» برای گوهر کاشته است

***

غَلْیُون خارْهَکِنْ گُوهِر به مثلِ شَکِرْ

شهْ دِلْ‌رِهْ به تو دِمِّهْ مِنْ شَوَمِهْ سفرْ

گُهر گِلِهْ دیمْ، نَکِنْ خیالِ دیگرْ

صَد سالْ بَمُّونِمْ، هَسُمِّه تِنِهْ نُوکِرْ

ای گوهر! غلیان شیرین و شکرین آماده کن / دل را نزد تو می‌گذارم، خود به سفر می‌روم

ای گوهر گُل‌چهره، خیال دیگری به خود راه مده / اگر صد سال زنده بمانم، باز هم نوکر تو خواهم بود

***

شومّه مَحْشِرْ روزْ به درگاهِ دادارْ

زمّه کَفِنْ‌رِهْ چاکْ، عَرصاتِ بازارْ

مِرِهْ بَپِرْسِنْ کی بییِهْ ته دِلْ آزارْ؟

ته نُومْ رِهْ زِبُونْ گیرِمِهْ به چارُو ناچارْ

در روز رستاخیز به درگاه دادار می‌روم / و در آن بازار عرصات، کفنم را پاره پاره می‌کنم

اگر از من بپرسند که دل‌آزار تو کیست؟ / نام تو را به گزیر و ناگزیر (خواه و ناخواه) بر زبان می‌آورم

***

امیر گِنِهْ: مِهْ دِلْ‌رِهْ بَوِردی، بازآرْ

با این دُوستی مِهْ سُوتِهْ دِلْ‌رِهْ نیازارْ

هَسّمِّهْ مَجنونْ، تُو لیلی، مِن خریدارْ

امروزْ کِمِّهْ سُودا که تُو دارْنی بازارْ

امیر می‌گوید: دل مرا ربودی، آن را باز بیاور / با این دوستی، دل سوخته‌ی مرا میازار

من مجنونم و تو لیلی، خریدارت منم / امروز سودا می‌کنم که بازار تو رواج و رونق دارد

***

شاه‌زادِه سَلومُ و صَد سَلومُ و دیدارْ

اَنْشالّا مِوارِکْ بُو شِمارِهْ اینْ کارْ!

سنگِ مَرْمِرْ بِسازِمْ مِنْ طلاکارْ

مَحَمّد تِنِهْ پَشتْ، علی تِهْ مَددْکارْ!

شاه‌زاده درود، و صد بار درود به آرزوی دیدار / ان شاء الله این کار بر شما مبارک باد!

سنگ مرمر را برایت زراندود بسازم / محمد پشتوانه و علی یاور تو باد!

***

شاهُونْشاهِهْ که نیشْتِ بیِهْ حَوضِ کوثرْ

قَلِمْ ونه دَسْ نَویشْتِهْ آدِمِ سَرَ (عالِمِ ذَرْ)

یا شاهِ خِراسُونْ مَطْلِبْ دارْمِهْ ته ورْ

تُو مِرِهْ هادِهْ شَرْبِتِ حُوضِ کوثرْ!

شاهنشاه است که در کنار حوض کوثر نشسته، / در دستش قلم بود آدمی را سرشماری می‌کرد

ای شاه خراسان در نزد تو خواهشی دارم / تو مرا شربت حوض کوثر بنوشان!

***

هزار پارِهْ شهْر بُو، چه کِرمُونْ چه شیرازْ

هزار پاره گُوهِرْ، چِهْ چنگی خُوشْ آوازْ،

هزار تاج و تَخت بُو، هزار مَرْکَبِ تازْ

نا اَرْزِنهْ گُوهرْ، هَمه ته یکی نازْ

هزار پارچه شهر باشد، چه کرمان و چه شیراز، / هزار پارچه گوهر باشد و چه هزار چنگ زن خوش‌آواز،

هزار تاج و تخت باشد و هزار اسب راهوار، (گوهرا! همه‌ی اینها به یک کرشمه و ناز تو نمی‌ارزد

***

چنگیزْ شاهْ تنه چنگ ره ساز هاکِنِهْ سازْ

نِوازندهْ، تِهْ، هَرْدَمْ بیارهْ آوازْ

اُونْ نِرْزِنِهْ پنجْ شَهْر به تنه یکی نازْ

هُرْمُزدْ و یَزدْ وُ همدوُنْ، کِرْمونْ، شیرازْ

اگر شاه چنگیز، چنگ تو را ساز کند (کوک کند) / و نوازنده‌ی تو هر دم به آواز درآید

آن‌ها و این پنج شهر به یک کرشمه‌ی تو نمی‌ارزد: / هرمزد، یزد، همدان، کرمان و شیراز

***

گُوهِرْرِهْ خِدا دِیافِربیِهْ چُونْ بازْ

مِنْ به جاهلی وِنِهْ کَشِمْ وِنِهْ نازْ

گُوهِرْ عَسِلْ رِهْ مُوّنِهْ که کِننّی بازْ

عَسِلْ رِهْ دَرْمُونْ وَرِنْ کِرْمُونْ وُ شیرازْ

خداوند گوهر را مانند باز شکاری آفرید / من با این جوانی (جاهلی) باید ناز او را بکشم

گوهر مانند عسل است که از کندو و موم جدایش کنند / عسل را به عنوان دارو و درمان به کرمان و شیراز می‌برند

***

سَرْرِهْبَشِسّی، لَچکْ رِهْ هاکِرْدی لَسْ

ته لَسْ لچَکی دا، بَمِرْدْبُونْ هزار کَسْ

امیر گِنِهْ: گَوْرْ وَچِهْ، کافری کَسْ!

که کِرْدی مِنا یاری، اِساگنی وَسْ؟

سر را شستی و لچک را سست (شل) بسته‌ای / هزار کس از داغ آن لچک شل بسته، فدا شده‌اند

امیر می‌گوید:‌ای گبرزاده و‌ای که کافر کیشی! کی مرا یاری کردی که اکنون می‌گویی بس است؟

***

امیر گنه: مه تنْ‌رِهْ تِفاکَشی کَسْ

نشومَه اونْ کیچِهْ رِهْ که بُوردِهْ ناکَسْ

ناکَسْ رِهْ نصیحتْ هاکِنی هزارْ کَسْ

ناکسْ ناکسه، ناکِسِهْ ناکِس کَسْ

امیر می‌گوید: اگر کسی تنم را ذره‌ذره و تباه کند (کباب کند) / کوچه‌ای را که ناکس رفته است، گام نمی‌گذارم

اگر ناکس را هزار کس پند دهند / ناکس ناکس است، خویش ناکس هم ناکس است

کشد بر سیخ اندام مرا کس

قدم ننهم رهی، کش رفته ناکس

هزار عاقل دهد پندی به ناکس

بود ناکس همانا، ناکسش کس

***

امیرْ گنه: هر کسْ عَقْلْ دارنه هَدیوَسْ

ناکسْ مَردِمُونْ رِهْ هرگز نَوْنِهْ شِهْ کَسْ

پِرْ حَیفِهْ کَسْ ناکَسْ ره بَوُوئه شِهْ کَسْ

هَموُنْ ناکَسِهْ، ناکَسِهْ ناکَسِ کَسْ

امیر می‌گوید: هر کس عقل و فراست (هدایت شده) دارد / هرگز مردم ناکس را خویش و قوم خود نمی‌خواند

بسیار ستم است که کسی ناکس را خویش خود بخواند / زیرا ناکس همان ناکس است، خویش ناکس هم ناکس است

***

اَگِرْ مُسَلْمُونی، نَکِنْ مه سَرِقَسْ!

اینْ عشقْ نامنه دَسِّهْ وُ ناتِنِهْ دَسْ

اینشهْر همه یارْ دارِنْ وُ قَومْ، اَدی کَسْ

مه یار تُویی، مه قومْ تویی، تُویی مه کَسْ

اگر مسلمانی، آهنگ جان من مکن! / این عشق نه به (از) دست توست و نه به (از) دست من

در این شهر همه کس خویش و یار، و دیگر کس را دارند / یار من تویی، خویش من تویی و کس من هم تویی

***

هَرْ شُو که ته عشقْ بُونِه مِرِهْ هم آغوشْ

مِه دادَرَسِنِهْ عَرْشِ مِلایکِ گُوشْ

مَطْلوبْ وینْ این سِخِنْ رِهْ هاکِنِهْ گُوشْ

تا قَصّه‌ی مَجْنونْ بَووئِهْ فِرامُوشْ

هر شب که عشق تو با من هم آغوش می‌شود، فریاد من به گوش فرشتگان آسمان می‌رسد

مطلوب بایستی این سخن را آویزه‌ی گوش کند / تا داستان مجنون فراموش شود

***

امیر گنه: مه سوُته دِلْ ته جَفاکَشْ

کانِ غَمْ واِلَمِه، مکانِ آتَشْ

ته مهرهْ‌ورزی رِهْ وِسِهْ مه دِلِ تَشْ

ننه غَمِهْ که شُو وُ روزْ دارْمِهْ نالَشْ

امیر می‌گوید: دل سوخته‌ی من جفاکش توست / کان غم و الم و جای‌گاه آتش است

دل آتش‌ناک من خواستار مهرورزی توست (دل آتشین من شایسته‌ی مهرورزی توست) / برای غم توست که شب و روز زار و نالانم

***

پئیزْ بَپچْ وُ بالا خِدارِهْ هارِشْ

کَمْ کَمْ دَکِنْ وُ ویهاره ماره هارِشْ

خُوشِهْ که چینّی، بی‌چاره هارِهْ هارِشْ

روزِ قیامتْ، سَبْزِهْ قِوارِهْ هارشْ

در موسم پائیز خوراک بپز و بالا خدا را بنگر / اندک‌اندک بریز و موسم بهار را ملاحظه کن

خوشه‌چینی (درودگری) که می‌کنی، به بی‌چارگان نظر کن / روز رستاخیز، سبزینه‌پوش را نظر کن

***

مِنْ بَمِردِهْ روزْ لاشْ رِهْ منه صحرا کَشْ

انگیسْ دَکِنْ مه زِبُونْ رِهْ پیکِفا کَشْ

ذِرّه ذِرّه تو منه گوشتْ رِهْ تِفاکَشْ

نَکِنْ سَرزَنِشْ، بیمه تنه جفا کَشْ

روزی که مردم، نعش مرا به بیابان ببر / انگشت در دهانم بنه و زبانم را از پشت سر بیرون بیاور

ذره‌ذره گوشت تنم را بریان و کباب کن / سرزنشم مکن زیراکه جفاکش تو بودم

***

نِما شونِهْ سَرْ ویشهْ بَئییهْ خاموشْ

مَسْتِهْ بِلْبِلِ نالهْ نیمُونه مه گُوشْ

نامَرْدِ فَلِکْ حلقه دَکِرْدِهْ مه گُوشْ

وِنِهْ بَمِرْدِنْ، بوُردِنْ چِهارْ کَسِ دُوشْ

شام‌گاه، بیشه خاموش و آرام شد (تاریک و تیره شد) / ناله‌ی بلبل شیدا به گوشم نرسید

فلک نامرد حلقه‌ی بندگی به گوشم نهاد / باید مُرد و به دوش چهار کس رفت (حمل شد)

***

سییُو شبه رِهْ مُونِنه (موندنه) ته دِ تا چِشْ

کُلً مازرونْ اِرْزِنِهْ ته لُویِ خِشْ

ماهی نیمه که دوُمْ دَکِفِمْ، کنارْ کَشْ

زینگالْ نیمه که مَنْقِلْ بَسوزه آتَشْ

دو چشم تو مانند شَبه سیاه و براق است / بوسه‌ی لب تو، برابر بهای تمامی مازندران است

ماهی نیستم که به دام بیفتم و به کنارم بکشی / زغال نیستم که در آتش منقل بسوزم

***

چِلاوْ (چلو)، چه خِشِهْ هَر دمْ دئیرهْ وارشْ

آساچه خِشِهْ گُو بَپنبوئه گالِشْ

مَنْگِلْ چه خِشِهْ لا وُ سَرین وُ بالِشْ

بِرو خِشِه واشْ، مَسًه چَشوُن‌رِهْ هارِشْ

در چلاو چه نیکوست که هر دم باران ببارد / در آسا چه نیکوست که گاوبان از گاوش نگه‌داری کند

در منگل بستر و بالش برای آرامش چه نیکوست / بیا به خوشواش و (دارنده‌ی) چشمان مست را تماشا کن

***

مِهْ تِکْ دَکِتِهْ اَمْشُو دَئیره وارِشْ

تاریکْ بَووُئِهْ چیرِهْ نَوینهْ مه چِشْ

منْ چَنگه مالی بُورِمْ دوُستِ متکا پِشْتْ

دوُست گِلِهْ دیمْ‌رِهْ مِنْ هَدِمْ دِ تا خِشْ

بر دهانم جاری شد که امشب باران ببارد / هوا تاریک شود و چشمم چیزی را نبیند

من چنگ زنان به پشت (روی) متکای دوستم بروم / روی گل (سرخ) دوست را دو بوسه بزنم

***

امیر گِنِهْ:‌ای گُوهِرْ، منه پَری‌وَشْ

اَرْمُونْ دارمهْ تِهْ لُورهْ دَچینمْ شِه خِشْ

ته خَنْجِرْ بِدَسْتی وُ خجیرهْ مَهْوَشْ

منْ جانْ‌رِهْ نثار کمّه، برو منه کش

امیر می‌گوید:‌ای گوهر پری‌وش من! / آرزو دارم که بوسه‌ام را بر لب تو بچینم

تو خنجر به دستی و مهوش زیبایی / بیا به نزد من، جانم را نثار تو می‌کنم

***

بسا ته تِرِه اُونطورْ که وِسّه صانِعْ

هاکِرْدِهْ به ته تَنْ همه چیزْرِهْ جامِعْ

امیر گِنِهْ: هر کَسْ که بَوُونه قانِعْ،

اسبابِ دَنی وِرِهْ نَبُونه مانِعْ

خداوند آن‌گونه که شایسته بود تو را آفرید / بدن تو را جامع همه چیز کرده است

امیر می‌گوید: کسی که به این نعمات قانع شود، /وسایل جهان مانع پیروزیش نمی‌شود

***

امیر گِنِهْ:‌ای دوُنِ زبونِ طامِعْ!

جُز نُومِ خِدا نَشوُنه گُوش سامِعْ

هر کسْ به صفاتِ حَقّْ بئییِه\ قانِعْ

نُور حقّْ وِنِهْ دِلْ‌رِهْ هَکِرْدِهْ لامِعْ

امیر می‌گوید:‌ای پست و زبون و‌ای آزمند! / جز نام خداوند به گوش شنوا فرو نمی‌رود

هر کس که به صفات خداوند خشنود شود / نور حق قلبش را منوّر می‌سازد

***

اَمْروُزْ نُوورِ گِلْ رِهْ بَدیمه ته باغْ

شهْ مِسکینهْ دِلِ سَرْ دَچیمه سی داغْ

منْ بلبلْ صِفِتْ نالمّه ته گِلِهْ باغْ

ته فرقتْ جه داغْبه دل دارمه، سَر داغْ

امروز گل نوبر را در باغ تو دیدم / بی داغ بر سر دل مسکین خود انباشتم

من مانند بلبل در باغ گل تو زاری می‌کنم / برای فُرقت تو، داغ بر روی داغ دل نهادم

***

سیاهی سَرْ، خطْ اَلِفِهْ ته زِلْفْ

یک روزْ نَدیینْ، صد هزار حقِهْ ته زلْفْ

سیاهی، شُوی تار و تاریکِهْ ته زلفْ

هرْ کُوچه گِذِرْ کِمّهْ رَفیقْهْ ته زلفْ

امروز گل نوبر را در باغ تو دیدم / بسی داغ بر سر دل مسکین خود انباشتم

من مانند بلبل در باغ گل تو زاری می‌کنم / برای فُرقت تو، داغ بر روی داغ دل نهادم

***

سیاهی سَرْ، خطّ اَلِفِهْ ته زِلْفْ

یک روز تَدیینْ، صد هزار حفِهْ ته زلْفْ

سیاهی، شُوی تار و تاریکِه ته زلفْ

هرْ کُوچه گِذِرْ کِمِّهْ رَفیقهْ ته زلفْ

زلف (گیسوی) مشکین تو، مانند «الف» کشیده است

یک روز ندیدن زلف تو، هزار حیف است

زلف (گیسوی) مشکین تو، مانند «الف» کشیده است / یک روز ندیدن زلف تو، هزار حیف است

سیاهی زلف تو مانند شبِ تار و تاریک است / از هر کوی که گذر می‌کنم، زلف تو یار انگاره‌ی من است

***

امیر گِنِهْ: که دارْمِهْ هِوایِ ته عِشْقْ

دلْ دارمه هزارْ داغ به سودایِ ته عِشْقْ

هِدا مه شِه جانْ‌رِهْ به بهایِ ته عِشْقْ

کار کِمّه به جان وُ دِلْ رضایِ ته عِشْقْ

امیر می‌گوید: هوای عشق تو را بر سر دارم/ دلی با هزار داغ به سودای عشق تو دارم

جان خود را به بهای عشق تو داده‌ام / با جان و دل برای خشنودی تو کار می‌کنم

***

سه تا چینّه کا داشتْمه خجیروُ خارکْ

اتّارِهْ کِرْچِکْ بَوِرْدِهْ، اِتّا رِه شالکْ

اتّا بَمونِس وَنگْ بَکَنِهْ بهارِکْ

اوُنهم کَتِهْ پِهْ کَتِهْ زنّه کِتارِکْ

سه سر جوجه‌ی زیبا و شادابی داشتم / یکی را باز شکاری ربود و یکی را شغالک

یکی مانده بود که در بهار آوازه‌خوانی کند / آن‌هم پای دیواری افتاده و جان می‌کند

سه جوجه داشتم شاداب و پروار

یکی شد طعمه‌ی باز جفاکار

یکی را هم شغال زشت و مکار

ربود از چنگم آن شیّاد طرّار

یکی باقی که هنگام بهاران

بخواند بهر من آواز بسیار

فتاده بس غم‌انگیز و دلفگار

به حال نزع اندر کنج دیوار

***

گِتْمِهْ: بَوِرْزِمْ مهرِتهْ گُوهِر پاکْ

گِتی: ته سونْ پِرْزَنِنْ شه سینهْ‌رِهْ چاکْ

گِتْمِهْ: تَشْ نَزِنْ دِلْ‌رِهْ به سُونِ خاشاکْ

گِتی: که طلاتَشْ نَخِرِهْ، نَوِّه پاکْ

می‌گفتم: به تو مهر می‌ورزم‌ای گوهر پاک / می‌گفتی: بسیاری هم‌چو تو، برایم سینه را چاک می‌زنند

می‌گفتم: دلم را مانند خاشاک آتش مزن / می‌گفتی: زر تا آتش نخورد پاک و سره نمی‌شود

***

امیر گنه: مه دِلْ‌رِهْ بئیتهْ ته واکْ

بئیتِهْ تنه واک وُ، وَرِهْ به شه خاکْ

اَنْدی تمنّا دارْمِهْ دَرگاهِ لُولاکْ،

ته چیرْ نَشّنه هرگز آبِ رُو به خاکْ

امیر می‌گوید: غم و اندوه تو دلم را فرا گرفته

و اندوه و وحشت تو را در آن انباشت و با خود به گور می‌برد

امیر می‌گوید: غم و اندوه تو دلم را فرا گرفته / و اندوه و وحشت تو را در آن انباشت و با خود به گور می‌برد

آن‌قدر به درگاه لولاک خواهش می‌کنم / که آبروی تو را هرگز به خاک نریزد (که چهره‌ات آب‌روی بر خاک نریزد)

***

وَنُوشه رِهْ گِمٌهْ چییهْ ته دامِنِ چاکْ؟

نوروزْ بِمُونه، نظرْدارْنی سوی خاکْ؟

ته پنج روزهْ عُمرْ دارنی، تِرِهْ چییِه باکْ؟

هر کَسْ به دنی کَمْ بزیسْته، هَسِّه پاکْ

گویم بنفشه را ز چه شد دامن تو چاک؟ / نوروز آمد و نظرت هست سوی خاک

این پنج‌روزه عمر، تو را بهر چیست باک؟ / هر کس که کم بزیست به عالم هموست پاک

***

بالا خدنگْ،‌ای زُبْده سنگْ، دلْ شوآهنگْ

دهُونْ تنگ وُ آوازْ چنگ، بشکنْ شوخ وُ شَنْگْ

سَنگْ وُ چنگ وُ وَنگْرهْنییه هچّی آهنگْ

وَنگْ دارْمه به تهْ وَرْ سَنْگ نَوُو، وَنگْ ره تنگْ

ای بلندبالا،‌ای گوهر گران‌سنگ و‌ای درخشان دل! /‌ای تنگ‌دهان و‌ای آوازت چون چنگ! با شادی بشکن بزن

سنگ و چنگ و بانگ (آواز) را هیچ آهنگی نیست / بانگ دارم به آستانه‌ی تو که سنگ آن را به تنگ نتواند آورد

***

نماشْترْ سَرا که خُور دِگاردنهْ رنگْ

کشتی به درْیُودیمه، سَر هُو کشی تنگْ

سی آهو به شیرِ گذرگاهْ بینه (بییه) لَنْگْ

نَرهْ تیرِنگْ ره بازْ به سَرْ هُونیا چَنگْ

شام‌گاه که رنگ خورشید دگرگون می‌شود / کشتی را در دریا می‌دیدم که سخت سر می‌کشید

بسی آهو در گذرگاه شیر، لنگ شدند / باز بر سر تذرو نر، چنگال نهاد

***

اَطْلَسْ دپوستی دامنْ بُو شا، کَمرْ تنگ

تهْ مَخمِلْ دیمْ دارنهْ هزارْ گِلِ رنگْ

تهْ مشکینِ زلفْ اگر بیمو مِنِ چَنْگْ

شُو سال، تِلالالْ و رُوجا بوّوِ لَنْگ

اطلس پوشیده، دامن گشاد، کمر تنگ / روی مخمل تو رنگ هزار گل دارد

تهْ مشکین تو اگر به چنگ من آید

شب سال و خروس لال و ستارگان شوند لنگ

زلف مشکین تو اگر به چنگ من آید / شب سال و خروس لال و ستارگان شوند لنگ

***

فلکْ بَگرْسَهْ خنهْ هَکردهْ پامالْ

کُو ئه قارُونْ وُ کُوئه ونهْ زَرُ و مالْ؟

کونه یوسفْ و کوئه ونهْ زَلیخالْ؟

کوئه ایّوبْ که کرمْ بَورْدهْ ونه حالْ؟

فلک در گردش خود خانه‌ها را پایمال کرد / کجاست قارون و کجاست زر و مال وی؟

کجاست یوسف و کجاست زلیخای او؟ / کجاست ایوب که کرم او را از حال برده است؟

***

تو نَسلِ اُونشاهی بغضْ نداشته شه دلْ

سی اَشتُرْ قطارْ یکْ روزُ هدا به سایل

سه قرنِ پیشترْ داشته یکدسته‌یِ گلْ

هدا به سَلمُونْ، سَلْمُونْ بوییهْ قابِلْ

تو نسل آن شاهی که کینه در دل نداشت / در یک روز سی قطار شتر را به سایل بخشید

***

اُون که بنهْ روزْ با تو بوییهْ مایلْ

اسا به عشقِ دَرْدْ، سُوجنهْ یومُ و لَیلْ

تا مُور به منه کَلهْ جه هاکنهْ خَیْلْ

اُونْ مَحَلْ خیالْ دارمه به ته عشقِ مَیلْ

آن کس که از روز اول (الست) خواهان تو شد / اکنون روز و شب از درد عشق می‌سوزد

تا آن زمان که مورچگان بر کلّه‌ی من گرد آیند / در آن هنگام خیال عشق تو را در سر دارم

***

امیر گنه: مه وَرْ نوویهار، بیّیه لیْلْ

یا ارض وُ سما وُ فلکْ دارنه ته فِعلْ

اُونْ کشتی که نوحْ درست هکردْ، بَورِدْ سِیلْ

اونطورْ کشییه مِهْ دِلْ به ته عشق مِیلْ

امیر می‌گوید: نوبهارم چون شب تار شد / یا زمین و آسمان و فلک مانند تو عمل می‌کند

آن کشتی را که نوح ساخته بود و سیل ربود / همان‌گونه دل من به عشق تو میل و کشش داشت

***

یا علی گمّهْ سُو دَکفهْ منه دلْ

اُونطورْ بشکُفهْ، سرخ وُ سفیدْپییونْ  گلْ

هَرْ کَسْ اَسْمِ علی رهْ بییارهْ شه دلْ

علی با له ماس بُونهْ قیامتِ پلْ

«یا علی» می‌گویم تا دل من روشن شود / آن‌گونه که مانند گل سرخ و سپید شکوفا شود

هر کس نام علی را از درون دل جاری سازد / علی وی را در سر پل صراط دست‌گیری می‌کند

***

امیر گته: یک‌باری جُوون بَووئمْ

کرهْ سنگهْ دَشتِ باغبُونْ بَووئمْ

ته مه لیلی وُ من ته مجنون بَووئمْ

ته هَرْ دِ وَرِ زلفِ قرْبُون بَووئمْ

امیر می‌گفت: [ای کاش] یک‌بار جوان بشوم / باغبان دشت کره سنگ شوم

تو لیلی من و من مجنون تو می‌شدم / قربان هر دو سوی زلف تو می‌شدم

***

رُخصتْ هاده که من ته قربونْ بَئوئمْ

نَخْجیرِ شکارِته مُژگوُنْ بَئوئمْ

تیرِ مژه‌یِ پیشْ جهْ نشُون بَئوئمْ

شیدایِ شکارِ اَرْغووُنْ بَئوئمْ

اجازه بده که قربان تو شوم / و شکار مژگان تو شوم

پیش نشان (آماج) تیر مژگان تو شوم / شیدای شکار ارغوان تو شوم

***

اسیرِ زلفِ عَنبرْاَفشونْ بئوئمْ

سییُو چشمونِ وَرْجهْ قربُونْ بَئوئمْ

آهویِ تنهْ سُنْبلستونْ بَئوئمْ

افتاده‌یِ ته چاهِ کَنْعونْ بَئوئمْ

گرفتار زلف عنبرافشان تو شوم / قربان چشمان مشکین تو شوم

آهوی سنبلستان تو شوم / فروافتاده در چاه کنعان تو شوم

***

آشفته‌ی اون موی افشون بَووئمْ

من بلبل رخسار گُل‌گون بووئم

من عاشق ته قد و مییون بَووئمْ

قربون کمند گیسوان بَووئمْ

آشفته و واله‌ی آن موی افشان تو شوم / بلبل رخساره‌ی گُل‌گون تو شوم

عاشق آن قد و میان تو شوم / قربان کمند گیسوان تو شوم

***

مه دلْ همه خانهْ ته قربونْ بَووئمْ،

ته خوانِ کرمْ جهْ سیرِ نونْ بَووئمْ

ته وارنگهْ جارِ باغبونْ بَووئمْ،

تَرْسمّه نُوینمْ وُ قربُونْ بَووئمْ

و باغبان با درنگستان تو شوم / می‌ترسم آن روز را نبینم و فدا شوم

***

سوداییِ لَعلِ بَدخْشون بَووئمْ

نَرگسِ چشمونِ وَرْ قربُونْ بَووئمْ

باغِ بهشتْ ونهْ دَرْبونْ بَووئمْ

پیرونه سَری ونهْ جووُن بَووئمْ

[آرزو می‌کنم[ که خریدار لعل بدخشان (لب سرخ‌فام) تو شوم / قربان نرگس چشمان تو شوم

می‌خواهم (آرزو دارم) دربان باغ بهشت (ارم) شوم / و در پیرانه‌سری می‌خواهم جوان شوم

***

دَسْتِ ته کافِرْ، نامُسَلْمونْ بَوُوئمْ

بِهِشْت مذهبْ وُ، رویِ ایمونْ بُوُوئِمْ

کافروَچهْ بوئهْ، مِنْ چِسُونْ بَوُوئِمْ؟

هر طورْ که خواهشْ بُو، اوُنچنُونْ بَوُوئِمْ

از دست تو کافر، نامسلمان می‌شوم / مذهب را رها نموده، از روی ایمان برمی‌گردم

اگر کافربچه باشد، من چسان بشوم؟ / هرگونه که خواسته باشد، آن‌چنان می‌شوم

***

اَبْرْ نِهِلِّهْ ماهْ رِهْ هِلالْ بَوینِمْ

رقیبْ نِهِلِّهْ دیدارِ یار بَوینمْ

الهی رقیبْ تِرْ پای دار بَوینِمْ

روُ دَرْ قِبْلِهْ زِوُونْ ره لالْ بَوینِمْ

ابر نمی‌گذارد هلال ماه را ببینم / رقیب نمی‌گذارد چهره‌ی یار را ببینم

الهی‌ای رقیب، تو را در پای دار ببینم / روی تو را به سوی قبله و زبانت را لال ببینم

***

بییَمِّهْ تنه باغِ گِلْ‌رِهْ بَچینمْ

بییمِّهْ تنه چَلْ پِلِّهْ‌رِهْ دَچینِمْ

بییمِّهْ تنه باریکْ مییُونْ کَشْ هیرِمْ

بییَمّهْ تنه دَرْ دَکِفِمْ بَمیرِمْ

آمدم گل باغ تو را بچینم / آمدم پله‌های چرخ ریسه‌ی تو را روی هم بچینم

آمدم میان باریک تو را در آغوش کشم / آمدم در آستانه‌ی تو بیفتم و بمیرم

***

امیر گته: ماه دَه وُ چاره ته دیمْ

بی غنچه گِلْ اَوِّلْ بهارِهْ ته دیمْ

یا مَخْمِلِهْ یا شمسِ نِهاره ته دیمْ

یا یوسفِ مَصری یادگاره ته دیمْ

امیر می‌گفت: روی تو ماه چهارده شبه است / روی تو گل بی‌غنچه‌ی آغاز بهار است

یا مخمل، یا مانند خورشید روز (روشن) است روی تو / یا یادگار یوسف مصری است، روی تو

***

یاربْ بوینمْ دولتْ‌رِه من به ته کومْ،

ته روشنهْ روزْ، هرگز نَوِّهْ رنگِ شُومْ،

تو شاهِ خوبونی وُ خجیرهْ ته نُومْ

همیشه فَلِکْ چَرْخْ بَزِّنِهْ به ته کُومْ

الهی دولت و بخت را به کام تو ببینم / روز روشن تو، هرگز به رنگ شام تار نشود

تو شاه زیبایانی (خوبانی) و نام تو زیبا است / همواره فلک به کام تو بگردد!

***

هر سِوا که خوؤ در بییِهْ ما ته، ته دیمْ

ته زِلْفْ قیامتهْ، عَرِصاتِهْ، ته دیمْ

شیر و شکّر و قَند وُ نواته، ته دیمْ

امیر گنه: سی سَرْ صَلِواته، ته دیمْ

هر بامداد که خورشید سر بزند، محو و مات روی تو می‌شود / زلف تو قیامت است و روی تو عرصات محشر است

روی تو، شیر، شکر و قند و نبات است / امیر می‌گوید: روی تو سی بار شایسته‌ی صلوات است

***

عشقْ اونْ عشقه که رُسوا مَجی به عالِمْ

دایم دچِش گوشهْ بخاسِنّهْ نَمْ

مثالِ مجنونْ، غَمْ به صحرا کِنی کَمْ

به غیرِ شه دوُسْتْ با دیگری کِنی رَمْ

عشق آن عشق است که در گیتی به رسوایی بگذرد / همواره، گوشه‌ی دو چشم اشکین باشد (اشک بخوابد)

مانند مجنون، غم را در بیابان بکاهد / به غیر از دوست خود، از دیگری دوری کند

***

حمّوم شونی دُوستْ، مره هَم بَوْ بییارِمْ

تاس وُ تَشت و نارِنْجْ به سَرِ دَستْ دارِمْ

کَمِنْ رِهْ گِلوُشورنی، مِنْ شه چِشْ مٰالِمْ

شایدْ کُوره چِشْ سُو بَکِنِهْ به عٰالِمْ

ای دوست، به گرمابه که می‌روی بگو منهم بیاورم، / تاس و تشت و نارنج را که بر سر دست داشته باشم

کمند (زلف) را با گلاب می‌شویی، من آن را به چشم خویش بمالم / شاید چشم نابینا به گیتی بینا گردد

***

عهدْ بکِرْدِمِهْ بی تُو نَرْگِسْ نکارِمْ،

اونْجه که نرگسْ بکارِنْ، کارْ ندارِمْ،

وَنُوشه نَچینِمْ، گِلْ‌رِهْ بُو نَکِنِمْ

دَسْتْ بهشته یارْرِهْ مِنْ رِجو نَکِنِمْ

عهد کردم که بی‌تو نرگس نکارم، / آنجا که نرگس می‌کارند، من با آن کاری ندارم.

بنفشه را نچینم و گل را نبویم / دوست از دست هشته را، رجوع نکنم

***

عهد بَکِرْدِمِهْ ته لُو شه بِنْ گُوم نَیِرِمْ

عَهدْ بکردمه ته نُوم رِهْ زِبُون نَیِرِمْ

نییمْ به سر راه، تنه دامُونْ نَیِرِمْ

بَمیرِمْ شه واسَر وُ تنه نُومْ نَیِرِمْ

پیمان بسته‌ام که از زیر درگاه تو گام برندارم / پیمان بسته‌ام که نام تو را بر زبان نیاورم

و بر سر راه تو نیایم و دامانت را نگیرم / برای خود بمیرم و سراغ نام تو را نگیرم

***

دِلْ که با وِصالْ خو بکرد بُو اَندی تُومْ

کَیْ بونه تنه فُرقتْ بئیره آرُوم؟

هِچّی مسلمون‌ها نَکِفِهْ عِشقِ دُومْ

آتشْ زنّی هر کس که در بییه ته دُومْ

دل که با پیوند تو در این همه مدت خو گرفته است / کی (چگونه) می‌شود که با دوری تو آرام بگیرد؟

می‌گفت که اگر تو را کاری باشد، به دریا برایت غوطه خواهم خورد / ولی دوست دریارونده، در خشکی هم نامی از من نبرده است

***

تو شاهْ مُرتضایی، مرتضانه ته نُوْمْ

اِنشالّا بَگِرْدِهْ وِنِه نُومْ به ته کُومْ

اَیْ رستمْ، رَخْشْ رِهْ بگاردَنه به ته کُومْ

هزارْ دِشمنِ سَرْ به فدایِ ته نُومْ

تو شاه مرتضایی و نام تو مرتضی است / ان‌شاءالله نام او به کام تو بگردد

باز رستم، رخش را به کام تو بنازاند (بگرداند) / سر هزار دشمن فدای نام تو باد!

***

من ته وَرْ عالمْ درد وُ واکْ بَچینِّمْ

ته مقبوله چِشْ بَوِرْدِهْ عَقل وُ دینِمْ

ته وَصف وُ ثنا گمّه، هر جا نشینِمْ

نفرین هِکِنْ تو بَکِتْ یاری گزینِمْ

هر جا که بنشینم، تو را وصف می‌کنم و تو را می‌ستایم / نفرین کن مرا، اگر بجز تو یاری برگزینم

هر جا که قرار بگیرم، به ستایش و ثناگویی تو می‌پردازم و گر بجز تو کسی را انتخاب کنم نفرین تو بر من باد!

***

امیر گنه: عاشقمه ته از زر و سیم

شه جان‌ره فدا کمّه ته، با زر و سیم

من عاشق اومّه که دچی به شه دیم

اونخال که خشه دیم دارمه، وسّه ته دیم

من عاشق آنی هستم که به‌صورت خودانباشته‌ای / و آن خال را که در صورت خود دارم، باید به صورت تو بوده باشد

***

نماشونه سر ویشهْ بَئیهْ روشِنْ

امیر و گوهر بُوِرْدِنهْ گُو بدوشِنْ

شیرْرِهْ بَوِرِنْ با همْ بازار بَروشِنْ

زَربَفتْ هئیرنْ گوهِر تنْ دَپُوشِنْ

شام‌گاه بیشه روشن شد / امیر و گوهر رفته‌اند که گاو را بدوشند

شیر را با هم به بازار ببرند و بفروشند / و پیراهن زربفت بخرند و بر تن گوهر بپوشانند

***

میراث منه مهر و بفا وَرزییِنْ

نه عادته مه جان رِهْ جفا شَنییّنْ

مه پیشُونِه ته غمزهُ و نازْ کَشیینْ

ته شیوُولِهْ مه دِلْ‌رِهْ برا جنییّن

ارث من مهر تو را ورزیدنست / عادتت جانم جفا پاشیدن است

پیشه‌ی من! غمزه و نازت کشم           / شیوه‌ات، قلب مرا رنجیدن است

***

اُونْ صورتگِرونْ که صورتهٰا کَشیینْ

قَلِمْ، دَسْت بَکِتْ تا ته صورتْ بدیینْ

اوُنْ حاجیونْ که نه خِنِهْ‌رِهْ بَدییِنْ

ته چیرهْ نَدی، سختْ سرگردونْ بَییِنْ

آن نگارگران که نگاره‌ها کشیدند / خامه از دست فرو هشتند، تا رخساره‌ی تو را دیدند

آن حاجیان که به خانه‌ات رسیدند (خانه‌ات را دیدند) / چهره‌ی تو را ندیده سخت سرگردان و حیران شدند

***

خِتا و خُتَنْ، تا هندوستان پائینْ

تا دشتِ قبچاق و سَرحدِّ مدائینْ

سی اَرْمُؤنِهْ مِهْ دِلْ اولا اینْ:

دوستْ‌رِهْ کَشْ بوینمْ سَرْ به بالینْ

ختا و ختن تا پائین هندوستان / تا دشت قبچاق و مرز مدائن

بسی آرزو به دلم دارم، نخست این‌که / دوستم را در آغوش و سرش را به بالین خود ببینم

***

امیر گنه: چی کالهْ رَحْمْ دارمه یارونْ!

دَرْشُو شَحْم و لَحْمْ، کَشِهْ چَمْ دارمه یارونْ!

دستْ زَمّهْ زِلْفِ خَمْ‌رِهْ، چَمْ دارمه یارونْ!

اونْ کانِ طلایِ احمرْ دارمه یارونْ!

امیر می‌گوید: محبوبی سخت بیرحم دارم،‌ای یاران! شب‌ها پیه و گوشت را در آغوش عادت دارم‌ای یاران!

به پیچ و خم زلف دست می‌مالم، چون که عادت (فن و قلق آن را) دارم‌ای یاران! / و آن زر سرخ را در بر دارم،‌ای یاران!

***

من عاشِقِ اونْ زِلْفِمه، که خَمْ دارنه یارونْ!

بَشُورْدِهْ گِلُو، هِلا نَمْ دارنه یارونْ!

گاهی به ختا شُونِهْ، رَمْ دارنه یارون!

گاهی به ختنْ شُونِهْ، چَمْ دارنه یارون

من عاشق آن زلفم که چین و شکن دارد،‌ای یاران! / با گلاب شسته و هنوز نم دارد،‌ای یاران!

گاهی به ختا می‌رود، رمنده است‌ای یاران! اگاهی به ختن می‌رود، عادت (فن و قلق) دارد‌ای یاران!

***

امیر گنه: ذاتِ بِلْبِلْ دارمه یارونْ!

گردشِ هوا، بویِ گِلْ دارمه یارونْ!

بساطِ دنی، کهنه چَلْ دارمه یارونْ!

دِشش امامِ عشقْ‌رِهْ دِلْ دارمه یارونْ!

امیر می‌گوید: سرشت بلبل دارم،‌ای یاران! / میل گردش و هوا (هواخوری) و بوی گل دارم‌ای یاران!

بساط گستره‌ی جهان و چرخ کهن را دارم‌ای یاران! / عشق دوازده امام را به دل دارم،‌ای یاران!

***

مسافر راه کربلا مه یارون!

درمونده‌ی شه عشقِ آقامه یارون!

مجنون بیابون و صحرامه یارون!

محنتْ‌کَشِ اینْ کهنه دنیامه یارون!

مسافر راه کربلا هستم،‌ای یاران! / درمانده‌ی عشق آقای خود هستم‌ای یاران!

مجنون‌وار، آواره‌ی بیابان هستم‌ای یاران! / جورکش این دنیای کهن هستم‌ای یاران!

***

امروزْ چَنْ روزهْ یاررِهْ ندیمه یارون!

اوُ مه دِ وری دیدهْ روَوُنه یارون!

طالعْ ندارمه،‌ای شهریارِ وارون!

مه لؤلؤ ره کَسْ شُورِهْ، بَوٰارِهْ بارون!

امروز چند روز است که یارم را ندیده‌ام،‌ای یاران ! / آب از دو سوی دیده‌ام روان است‌ای یاران!

بخت‌مند نیستم،‌ای شهریار باران‌زا / لؤلؤ مرا اگر کسی بشوید، باران اشک از آن روان می‌شود

***

بَخِرْ گَرْدِ راهُ و نَخِرْ نامردِ نون

نامردْ به خِشِهْ قَولْ بونه زی پشیمون

این ره من یقینْ دومَه، تویی یقینْ دون

مردْ اَرْ زهرْ خُورِهْ، بهتر که نامرد نون

بخور گرد راه و مخور نان دونان / که نامرد گردد ز قولش پشیمان

یقین دارم این را، یقینش تو می‌دان / که گر زهر نوشی، به از نان دونان

***

امیر گنه: اینْ سَرْکه سَر پُوشِهْ یارون!

ناپُختهْ به جوشْ، پخته خاموشه یارون!

هر کسی رِهْ که ذرّه‌ای هوشه یارون!

پیش اهل فَهْمْ، طَلِبْ به گوشه یارون!

گفتست امیر: سرکه سرپوش بود / ناپخته به جوش، پخته خاموش بود

***

امیر گنه: دینِ عربْ دارمه یارون!

میلِ گشتْ شام وُ حلبْ دارمه یارون!

نیّت‌ره همینْ روز و شبْ دارمه یارون!

پروانه صفتْ، مَیلِ شبْ دارمه یارون!

امیر می‌گوید: دین عرب دارم،‌ای یاران! / میل سفر و گشت شام و حلب دارم‌ای یاران!

روز و شب همین نیّت را دارم‌ای یاران! / پروانه‌وار میل به شب دارم‌ای یاران!

***

ته دِگیسُوونْ مشکِ پتییه یارون!

هَرْ می‌ته خَراجاتِ هرّییه یارون!

دوستِ تاجه بَخشْ، حاتم طییه یارون!

دوستِ حاتمْ من، ندومَه کییه یارون!

دو گیسوی تو انباشته از مشک است،‌ای یاران! / هر تار موی تو، برابر خراجات شهر هرات است،‌ای یاران!

دوست تاج‌بخش من، مانند حاتم طایی است،‌ای یاران! / ولی دوست حاتم را نمی‌دانم چه کسی است،‌ای یاران!

***

چه فتْنوئه ته چشْ که نَشومَه خو من

ته فکر و خیال دَرْمه درازه شُو من

دیمْ باد اینه ته، نشیر مه مُونگه شُو من

چشْ باد اینه ته، برْمه کمّه هُوهُو من

چه فتنه است دو چشمت، ربود از من خواب / شب دراز به فکر تو هستم و بی‌تاب

بیاد روت نشینم همه شب‌مهتاب / به یاد چشم تو آید ز دیده‌ام خوناب

***

وَرفِ گُله ره دیمه که لارْ ره وارن

وَرْف و گلْ تماشا کننْ تیمْ بکارنْ

وَنوشه ره وایی ویهارْ بوئه (بوو) یارن

زاغِ وَچهْ نَرْگسْ ره تکْ هائیتْ دارن

گلوله (دانه‌ی درشت) برف را می‌دیدم که در لار می‌بارید / برف و گُل را تماشا می‌کنند و تخم می‌افشانند

باد بهار، یار بنفشه است / بچّه‌ی زاغ، گل نرگس را به منقار دارد

***

دوستْ ره دیمه که آمِل کیچه وارن (آرن)

اونْ دیم وُ دستونْ رهْ به من کاشْ بیارن

مَرْدِمْ اَملْ گوئنْ وُ جانْ ره وازنْ

مه اَملْ اونجوئه که مرهْ خش‌ْ دارن

دوست را می‌دیدم که از کوچه‌ی آمل می‌آورند (گذر می‌کنند) / کاش آن چهره و دست‌ها را برای من بیاورند (می آوردند)

مردم آمل می‌گویند و جان را می‌بازند (جان خود را می‌دهند) / [ولی] آمل من آن‌جا است که مرا خوش نگاه دارند

***

مه دلْ با ته جٰا عهد هاکرد بی و پَیْمنْ

سر از تنْ جدا بُو، دیگر جا نَشیینْ

اُون محلّ که مه چش ره تو هاخنّی ونْ

اونْ مَحَلّ قَسمْ خرْمه، تنه سَرْ سُوگَنْ

دل من با تو عهد و پیمان بسته بود / اگر سر از تنم جدا شود، به دیگر جای نروم

و آن‌گاه که دیدار مرا شاد کرده باشی / در آن هنگام سوگند می‌خورم «به سر تو سوگند»

***

قافْ، قَندهْ تنه لُو به هدیه دپاتنْ

گافْ، گیرمه ترهْ‌کَشْ، گلهْ دیمْ تنها تَنْ

لامْ، لُورهْ تنه هَنْته عقیقْ بسٰاتنْ

میم، من و تره دَرْ عالمْ نومْ بپاتنْ

(حرف) قاف، قند است لب تو برای افشاندن و نثار کردن / گاف،‌ای گُل‌روی یکتاتن، تو را در آغوش می‌گیرم

لام، لب تو راگویی که از عقیق ساخته‌اند / میم، من و تو را در گیتی آوازه کرده‌اند

***

مه دوستْ به سُرعَتتْ، اسبِ بدوُرهْ موننْ

گردنْ و دوشْ هَنْته گوکّی گوره مونن

سؤ آلِ عَرْقْ، شیشهْ گلُوره مُونن

برفه‌یِ دنباله، ماهِ نُو رهْ مُوننْ

دوست من به شتابندگی مانند اسب تازنده است / گردن و شانه‌اش گویی مانند گاو کوهی است

عرق پیشانیش مانند شیشه گلاب معطّر است / دنباله‌ی ابرویش مانند ماه نو است

***

ای ماهرخِ سروقدِ سیمین تَنْ!

ما یَرْجَحُ بالنّاس عَلیٰ وُلْدِ حَسَنْ؟

کاهاکَرْه‌ها هچّی هچّی تَنْ تَنْ تَنْ

سَنْ یَخْشی مَسِنْ، لیک مَسِنْ سَنْ سَنْ سَنْ

ای ماهرخ سروقد سیمین تن! / برای مردم چه چیزی بهتر از فرزند نیکوست؟

تو زیبا هستی، لیکن تویی مسن (پیر) / تو تو (یا تو زیبایی ولی الکنی)

***

ناتُومه ته مهره‌ورزی ره دلْ هَئیتنْ

نا بَتُومّه ته نومْ رهْ زبُونْ نَئیتنْ

نا بَتومّه این شهر دَیینْ، ناوریتن

نا بَتُومّه با هر سه چهار دَپیتن

دل از مهر تو ببریدن نیارم                                         زبان نام تو ناوردن نیارم

گریز از شهر یا ماندن نیارم                                        بهر چار و سه پیچیدن نیارم

***

تیر بزه مرهْ کُومْ نییه نُومه گیتنْ

بی کومْ ره آرُومْ نییه که نُومه گیتنْ

نا بتومّه این شهر دیین نا وریتن

جان و دلْ تره\ دلْ نییه، نُومه گیتنْ

به تیرم زد و نام بردن کام نیست / ناکام (بی‌کام) را آرام نیست که نام ببرد

نه می‌توانم در این شهر بمانم و نه فرار کنم /‌ای جان و دلم! تو را دل نیست که بتوان نام تو را بردن

***

ای لارِ کوهْ نیشتمهْ یارِ دَر بییِنْ

دورِ آبنوسْ نیشتمه، درْیورهْ دییِنْ

مییُونِ درْیو ماهی رهْ کاونْ کاونْ

مییونِ ماهی موجْ به خطا نمیینْ

باز به کوهستان لار به انتظار دیدار یار نشسته‌ام / به دور آبنوس نشسته‌ام و دریا را تماشا می‌کنم

در حال کاوش ماهی دریا هستم / در میان جنبش ماهی دریا، آبخیز به اشتباه نمایان می‌شود

***

امیر گنه: ته غمزه مرهْ مَصٰافنْ

ته قولُ و سخنْ هَرْدِ منه خلافنْ

مه سَرِ قلمْ ره گر کسی شکافنْ

ویننْ منه دلْ با تنه عشقْ دَرْ لافنْ

هان غمزه و ناز تست با من به مصاف                        قول و سخنت هر دو به من هست خلاف

گر سر قلمم کسی دهد چاک و شکاف                                              بیند که دلم زند بَرِ عشق تو لاف

***

امیر گنه:‌ای کافِرِ بی بفٰافنْ

هر قولُ که به من کردی تمومْ خلافنْ

زکریّا سُونْ، سَر تا به په (پا) شکافنْ

ای دوستْ ته جا دلْ وَمّه، ندارمهْ آرمنْ

امیر می‌گوید:‌ای کافری که حرفه‌ی تو بی‌وفایی است / هر قول و قراری که با من کردی همه خلاف بود

[اگر] مانند زکریّا تمامی پیکرم را بشکافند /‌ای دوست! به تو دل می‌بندم و آرمان دیگری ندارم

***

مه حاصله ته غمْ خردن و اندوتن

نه پیشوئه مه غَمْ به سَرِ غمْ دُوتنْ

ته مهره‌ورزی رهْ به شه جانْ آموتن

و یا که شه تن وُ سَرْ ره با جانْ سوتن

بهره‌ام از زندگی، غم تو خوردن و اندوه تو اندوختن است / ولی پیشه‌ی تو، غم بر روی غمم دوختن است

(پیشه‌ام) مهرورزی تو را به جان آموختن است / و یا این‌که تن و سر و جان سوختن است

حاصلم، درد تو اندوختن است

پیشه‌ات، غم به غمم دوختن است

کار من، مهر تو آموختن است

یا که جان و سر و تن سوختن است

***

امیر گنه: تا مهرهْ‌ورزی آموتن

سی سال پیشتر مه تن تنه عشقْ سوتن

بسْ فتنوئه چاچی به دستْ، نوک اندوتن

الْکه منه سینه، نَشئهْ دوُتن

امیر می‌گوید: تا مهرورزی تو را آموختم / سی سال پیش‌تر از آن، این تنم از عشق تو می‌سوخت

پرتاب تیر با کمان چاچی که در دست تست، بسی فتنه گریست / سینه‌ی من چون غربال است که نمی‌توان آن را دوخت

***

شایستهْ مره ته قدمِ گَرْدْ بیینْ

نشایستْ ترهْ مه خونه‌ها پرْسیینْ؟

رقیبْ‌آسا سگ ببیِنْ، ته در کتییِنْ

من تنه وَرْجهْ جَدا نتومّه بیینْ

مرا سزاوار است که گرد پای تو شوم / ولی بر تو شایسته نیست، سراغ خانه‌ی مرا بگیری؟

اگر رقیب‌آسا چون سگ شوم و در آستانه‌ی در تو قرار بگیرم / نمی‌توانم از کنار تو جدا شوم

***

امیر گنه: بی یار به دنی دویین

اونوخت بمردن بهتر که زنده بیینْ

لازم کنّه دوستِ آستون کتییْنْ

دوستِ قدِم گَرْدْرهْ شه چِشْ کشیینْ

امیر می‌گوید: بی یار به گیتی زیستن، آن هنگام مرگ بهتر از زنده بودن است

بایسته است به آستانه‌ی دوست آرمیدن / و گرد قدم دوست را چون سرمه به چشم کشیدن

هستی جهان دمی گزیدن بی‌دوست

دان مرگ بسا ز زنده بودن نیکوست

بایاست که آستان یار افتادن

گرد قدمش، سرمه کشیدن نیکوست

***

امیر گنه: اون یار ره نشینه داشتن

وره به سر سوزن، نَوْنهْ هداشتن

شه داشت و نداشت غم ره ننه داشتن

دم همین دمه، ایندم که وینه داشتن

امیر می‌گوید: آن یار را نمی‌توان نگاه داشت / او را به سر سوزنی نمی‌توان نگه‌داری کرد

غم داشت و نداشت خویش را نباید داشت / دم همین دم است که باید آن را نگاه داشت

***

اون روز که بلقیس آخرت در شیینْ

بنّا شرم داشته لحدْ ونه سرْچیینْ

امیر گنه: ته دیم ره دمی بدیینْ

چنونه که چار با بیست و هشت رسیینْ

آن روز که بلقیس به خانه‌ی آخرت می‌رفت / بنّا (قبرکن) شرمنده می‌شد که سنگ لحد بر سر گورش بنهد

امیر می‌گوید: یکدم روی تو را دیدن / چنان است که چهار به بیست و هشت «لب» برسد

***

خوشواش (خشه واش) کوه، هر گوشه لارِهْ یارونْ!

هر گوشه‌یِ لارْ، بلبلِ زاره یارونْ!

گِل بِشْکِفْتْ، نَشْکِفْتْ غنچه بسیاره یارونْ!

یارْ اونْ خِشِه که شِهْ یارْرِهْ دارهْ یارونْ!

هر گوشه‌ی خوشواش، مانند لار است‌ای یاران! / در هر گوشه‌ی لار، بلبل به زاریدن است‌ای یاران!

گل شکفته و غنچه‌ی نشکفته فراوان است‌ای یاران! / آن یار نیکوست که نگه‌دار یار خود باشد،‌ای یاران!

***

سکندر کو؟ دارا کوئه؟ کوئه بیجن؟

یُوسفْ کوئه که با زلیخا آمیجن؟

مجنون کوئه که خون بلا چش ریجن؟

فلک همه‌ی خاک ره به ریجن ریجن

اسکندر کو، دارا کو و بیژن کجاست؟ / یوسف کجاست که با زلیخا بیامیزد؟

مجنون کجاست که از چشمان، خون می‌ریخت؟ / دست سرنوشت خاک همه را به پرویزن بیخته است

***

تهْ صَیدی وُ مِجِمه وَلٰا وَلٰا منْ

خُونِ جیگرْ رهْ خرْمهْ کلا کلا منْ

خُونْ وٰارْنهْ چشْ، نَویمهْ الٰا الٰا منْ

تنی غرْصهْ مجمه دلا دلا من

تو نخجیر منی و من دورادور برای شکار (کردن) تو می‌گردم (= تو صیدی و من خمیده و لنگان گام بر می‌دارم) / خون جگرم را کوزه کوزه می‌خورم

از چشم من اشک خونین می‌بارد، باز است ولی نمی‌بینم / برای غم دوری تو دولادولا راه می‌روم

***

به بازی نردْ دوست دلْ بیته آیین

به فکر گشاد بَنیشتمهْ یکتایی پائین

بَیْتِمِهْ گِشادُ و نَقشْ نمُو اِساوینْ

دَکْتمهْ به ششدَرْ، ونگْ بیامُو واچین

دل دوست به بازی نزد، آیین (خوی) گرفت / به اندیشه‌ی گشاد گرفتن، یک مهره به خانه‌ی پائین (پایانی) نشستم

گشاد گرفتم ولی نقش نیامد، اکنون نیتجه را ببین / به ششدر افتادم، بانگ بر زد برچین

دل دوست با نرد بگرفت آیین

به فکر گشادی نشستم به پائین

گشاد آمد و نقش نامد کنون بین

فتادم به ششدر، ندا داد واچین!

***

اندی خشه روز هوا بییمو بارون

اندی شیر نر بدیمه زیر پالون

اندی بی‌کفن بمرده ماله دارون

این کوهنه دنی، بفا ندارنه یارون!

آن‌قدر در روزهای خوش باران بارید / آن‌قدر شیر نر در زیر پالان دیدم

آن‌قدر از مال‌داران، بی‌کفن مرده‌اند / این جهان کهن، وفا ندارد‌ای یاران

***

آهو دیمه چرسّه لار بیابون

تک چرون چرون و چش به آب بارون

بوتمه آهور! منمه در این بیابون

یار بی بفا دارْمهْ، ندارمه آرمون

گفتم‌ای آهو! من هم در این بیابان / یار بی‌وفا دارم، آرمانی ندارم

که‌ای آهوی لار! من هم در این بیابان زندگی می‌کنم، یار بی‌وفایی دارم که به‌علّت بی‌مهری قرار و آرام را از من ربوده است.

***

امیر گنه: مه سالْ اگر که نودْ بو

تمومْ ته قدی بُو، یکی منْ نوی بو

ته مهرورزمْ مه سالْ اگر که نود بو

ته جفاره خش گیتْمه، بفا نوی بو

امیر می‌گوید: اگر که سال من به نود برسد / تمامی سال‌های عمر من فدای تو شد، یک سال هم آنِ من نبود.

اگر به سن نود سالگی برسم، به تو مهر می‌ورزم / جفای تو را خوش دارم، اگر وفایی نباشد

***

یگرنگِه دوستِ مهرورزی گریه می‌بو

یارکه د زبونه بهل که ایی بو

امیر گنه: مه جان اون کس فدی بو

ونه «نا» به نابوئه، «آری» آری بو

دوست یک‌رنگ است، اگر با من مهرورزی کند / یار که دوزبانه شد، بگذار به حال خود (باز هم) باشد

امیر می‌گوید: جان من فدای کسی باشد / که «نه»ی او «نه» و «آری»اش «آری» باشد

***

اشون باختمه، خود دیمه دَیْ بیامو

مشک و مشکه دون، بعد عنبر بیامو

آمل، [اشرف] انار، ساریِ سه بیامو

طلای خسرو، نقره‌ی خوم بیامو

دیشب خوابیدم و خواب دیدم که دی‌ماه فرا رسید / مشک و مشک‌دان بعد از عنبر آمد

آثار آمل [اشرف] و سیب ساری آمد / زرّ خسروی و نقره‌ی خام آمد

***

امیر گنه: تا که فلک ره سرها بو،

تا پشت گو، این کهنه دنی بپا بو،

مشرق تا به مغرب که ملک خدا بو،

به مثل گوهر، فرزن مادر نزا بو

امیر می‌گوید: تا که گردش فلک به‌سر آید، / تا جهان کهن، در پشت گاو برپا باشد،

خاور و باختر که ملک خداوند است / مادری به‌مانند گوهر، فرزند نزاییده

***

امیر گنه: اون ره نظرِ خدا بو

مه نازک دل ره عشق سر هو نیابو

منه دل شو و روز، روز و شو ته جا بو

مه دل که ته جا بو، دیگر جا کجٰا بو؟

امیر می‌گوید: آن کس که نظر خدا با وی باشد / دل نازک مرا به سر عشق می‌نهد

شب و روز و روز و شب، دل من با تو و نزد تو است / دل من که با تو باشد، دیگر کجا می‌تواند باشد؟

***

دَکْتمهْ تنه درو نَنْوازنّی تو

مره کافر فرنگستون وینّی تو

شونی رنگ رزِ، رنگْ ره براجنّی تو

براجنّ مره هر رنگ که راجنّی تو

به درگاه تو پناه آورده‌ام، مرا نمی‌نوازی / مرا به چشم کافر فرنگستان می‌نگری (می‌پنداری)

می‌روی که با رنگ رنگ‌رزی (صبّاغی) چیزی را رنگین کنی / مرا هم به هر رنگی که می‌خواهی رنگین کن

***

شه‌زاده، تره ایزد ذاتْ باتْ بو!

چرخ و فلک گردش تنه براتْ بو!

یاربْ که تنه کار به تنه مراتْ بو!

ته دشمن تهی‌دست و ذلیل و ماتْ بو!

ای شه‌زاده! که خداوند تو را به ذات خود ساخته! گردش چرخ و فلک به رای (یا برای تو) تو باد!

یارب که کار تو به وفق مراد تو باشد! / دشمن تو، خوار و سرگردان باد!

***

قَراشِل تره دایمْ به سونِ باد بو!

وته دشمن ره شمشیرِ تِهْ به یاد بو!

تنه همصحبت وِنه که حوری زاد بو،

تا امیر به ته دولت همیشه شاد بو

اسب تو همیشه بادپا و تندرو باشد (بادا) / و دشمن ضربه‌ی شمشیر تو را به یاد داشته باشد

هم‌سخن تو باید حوری‌زاد باشد، / تا امیر به دولت و اقبال تو همیشه شاد باشد.

***

ته روشن چلا سوکنّه سون نیر بو!

چشم بدو کوتاه نظر، با ته دیر بو!

زَوَرْدَستونِ عالمْ به ته چنگ اسر بو!

خانِ او کَشْچی، ته مطبخِ مِزیّر بو!

چراغ روشنت که می‌درخشد به سان کانون نور باد! / چشم بدو نظر تنگ از تو دور باد!

زورمندان (زبردستان) جهان به دست تو گرفتار باشند! / آبکش و پیشکار خان، مزدور (مزدبگیر) آشپزخانه‌ی تو باشند!

***

تو روشن چراغی، من پروانه‌ی تو

تو مست و شیدایی، من دیوانه‌ی تو

هر کس که می‌خورده به پیمانه‌ی تو

مدام شو و روز، میل کنّه خانه‌ی تو

تو روشن چراغی، من پروانه‌ی تو

تو مست و شیدایی، من دیوانه‌ی تو

هر کس که خورد می، به پیمانه‌ی تو

مدام شب و روز، میل کند خانه‌ی تو

تو چون شمعی و من پروانه‌ی تو

تو شیدایی و من دیوانه‌ی تو

خورد گر می‌کس از پیمانه‌ی تو

گراید روز و شب بر خانه‌ی تو

***

گر دوست شه دست ره ته سر بما لنّی بو

اون هشت و چار نظر با تو بئی بو

دوست عرقْ اَر دَرگِلِه باغ شنّی بو

تموم گله باغ، گل و گلو بئی بو

اگر دوست دست خود را به سر تو می‌مالید / نظر هشت و چهار به سوی تو معطوف می‌شد

اگر عرق دوست به باغ گل (گلستان) می‌ریخت

تمام باغ گل، گُل و گُلاب می‌شد

***

دَر رَزْمْاَرْ رُستمْ ته برگه پُوش کشیبّو

سی حاتم طی خوانِ سرپوش کشیبّو

حکمتْ چه لقمان هر دِ گُوش کشیبّو

جمشید هم تنه تختْ‌رِه به دوشْ کشیبّو

اگر رستم در رزم، زردی تو را می‌کشید / و حاتم طایی‌های فراوان سرپوش خوان تو را حمل می‌کردند

اگر حکمت تو به هر دو گوش لقمان فرو می‌رفت / جمشید هم تخت توانایی تو را به دوش می‌کشید

***

تو خجیرۀ دوستی و خجیره ته خو

تنه دِچشِ گوشه، نرگس پیون بو

مه دِچش رِه اُو بَوِرْدْ بُونه، دلِ سُو!

بُونِّه که مره نظری‌ها کنی تو؟

تو دوست زیبایی و خوی تو زیباست / دو گوشه‌ی چشم تو نرگسین است

دو چشم مرا اشک از بین برده است،‌ای روشنی دل من! / آیا می‌شود که به من نظری بیفکنی؟

***

نما شترِ سَرْ دَیْمِهْ پلِ میون رو

کیجا زلیله زوئه، مه گوگزا کو؟

تو مَلْمَلِهْ چِشْ دارنی مثال آهو

منْ مَردِ غریبْ، چومِّهْ تِهْ گوگزا کو؟

شباهنگام در پل میانرود بودم / دختر رنج‌مُویه (زار) می‌زد: گوساله‌ام کو؟

تو چشم خمارین و طناز مانند آهو داری / من مرد ناآشنا هستم، چه می‌دانم که گوساله‌ی تو در کجاست؟

***

هِزاروُ یِشکْ اِسْمْ اوّلْ دنیا بیامُو

اِسْم بِهْترینْ، رَسوُلَ اللهْ بیامُو

پَهْلویِ چَپِ آدِمْ، حَوّا بیٰامُو

فاطِمِهْ بهْ عَقْدِ مُرْتضیٰ بیٰامُو

نخستین بار هزار و یک اسم به جهان آمد / و بهترین اسم نام رسول اللّه آمد

از پهلوی چپ آدم، حوّا به وجود آمد / فاطمه به عقد مرتضی «علی (ع)» درآمد

***

چی بُولارجونْ، مازندرون بئی بو

کَرِه سنگه دشت چادرْ اَلْووُن بئی بو

سرچشمه‌یِ لار اینجه رَووُنْ بئی بو

دوسْ بورْکَمِنْ، مه سایبُونْ بئی بو

چه می‌شد اگر لاریجان در مازندران واقع می‌شد / و دشت کره سنگ، چادر الوان به تن می‌کرد

و آن‌گاه سرچشمه‌ی رودخانه‌ی لار در این‌جا روان می‌شد / و کمند گیسوی خرمایی محبوب، سایبان من می‌شد؟

***

چِلُویی دوسْ مه، هر دم چِلُو دَری تو

زرِ شیشه‌ره مونّی، گِلُودَری تو

اگر دونّم که قلم فرُو دری تو،

اونوخت اِمِّهْ من، اوّلِ خُودری تو

ای دوست چلاوی من، که در چلاو زندگی می‌کنی / مانند شیشه‌ی زرّینی هستی که در تو گلاب انباشته است

اگر بدانم که وصف زیبایی‌های جادوکننده‌ی تو در خامه‌ی من می‌گنجد، در آغاز خوابیدن تو که برایم زیباترین و بهترین می‌نمایی و هنگام نقش‌برداری از وجود توست، به نزد تو می‌آیم.

***

سیُو چِشْ، کَمونْ برفِهْ، مه لارِ آهو

امسالِ هوا، دشتِ سَرْچه دَری تو؟

من به میون بَنْ، کَشّمه زحمتِ تو

بروُ من و تو، هَردْ هیٰا بُوریمْ کو

ای مشکین چشم و کمان ابرو، و‌ای آهوی لار! / با هوای امسال، چرا در دشت (قشلاق) مانده‌ای؟

من در میان بند، برای تو زحمت می‌کشم / بیا من و تو با هم به کوه (ییلاق) برویم

***

آدم واش نسیه، سزّه درآوره کو

آدم گِل نیه، هر نوویهار کِنِهْ بو

آدم ذرّه خاکه، هرچی اولیا بو

حیفه که آدمی، اَنّه بی بفا بو

آدمی گیاه نیست، که او (در کوه) سبز شود / آدمی چون گُل نیست، که هر نوبهار عطرافشانی کند

آدمی ذرّه‌ی خاک است، چنان‌که اولیا بوده‌اند / ستم است که آدمی، این همه بی‌وفا باشد

***

سه چیز به دَنی، دِلهاره آوره سُو

اوّل زر و مال، و نه خروار خروار بو

دِیِّمْ اسب خوب، ونه جوون سوار بو

سیّمْ زنِ خوبْ، و نه شیرین گفتار بو

سه چیز در جهان دلها را درخشان می‌کند / اول زر و مال است که باید خروار، خروار باشد

دوم اسب خوب که در گذشته هم وسیله‌ی سواری و تفریحات سالم و هم یکی از بهترین وسایل رزم و نبرد بوده و سوم یک نفر زن خوب که گفتار شیرین و دل‌نشین داشته باشد.

***

خجیره کیجا، هیٰا هیٰا شُومّی کو

گندم به دِرُو، بینج بَنِشٰا شومّی کو

کره سنگه دشت، بارگیرمه خاطِر تو

اراده به کوه دارمه، نَشُومَهْ بی تو

ای دختر زیبا، با هم به کوه (ییلاق) می‌رویم / پس از درو کردن گندم و نشای برنج به کوه می‌رویم

به خاطر تو در دشت کره سنگ بار و بنه بر جای می‌نهم / اراده‌ی رفتن به کوه (ییلاق) دارم ولی بی تو نمی‌روم

***

امیر گنه: دشت پازوار خجیره

گشت پازوار، رو در بهار خجیره

بی‌ریشه ریکای زلفه‌دار، خجیره

چیت قلمکار بوته‌دار، خجیره

امیر می‌گوید: دشت پازوار زیباست / گشت پازوار در آغاز بهار زیباست

پسر ریش نروییده (ریش تراشیده)ی زلف‌دار زیباست / چیت قلمکار بوته‌دار زیباست

***

امیر گنه که دشت گیرمه پازواره

بلودس هیئت مرز گیرمه تیمه جاره

(هرگز) ندیمه نرْه گو، گوک ره ورنیت داره

شی نکرده زن، وچه‌کش هیئت داره

امیر می‌گوید: که در پازوار شالی کشت می‌کنم / بیلچه ؟؟؟؟ به دست، تخمزار شالی را مرزبندی می‌کنم

هرگز ندیده‌ام که گاو ماده نر ندیده گوساله داشته باشد، / و زن شوهر نکرده، بچه در آغوش داشته باشد (!)

***

دریوی کنار (دله) بدیمه یک ستاره

قنبر به جلو، شاه مردون سواره

یا شاه مردون! هده مه مدّعاره

کشه بزنم قبر امام رضا ره

در کرانه‌ی دریا (میان دریا) ستاره‌ای دیدم / شاه مردان را سواره و قنبر را جلودارش دیدم

[بدو گفتم]‌ای شاه مردان (یا علی ع) نیازم را برآورده ساز / [تا] مرقد امام رضا را در آغوش بکشم

***

ندومه که چل بهتره یا چلیجه

ندومه گوهر بهتره یا خدیجه؟!

گوهر گله دیم سرخه گِلْ دستیجه

خدیجه خانم پیغمبر نتیجه

نمی‌دانم که چرخ بهتر است یا چرخک (چلیجه) نخ‌ریسی / نمی‌دانم گوهر بهتر است یا خدیجه!

گوهر گُل چهره شبیه دسته‌ی گل سرخ است / و خدیجه خانم نتیجه و پیوند پیامبر است

***

انّه (اندی) داره وارش هدامه شه گلا (گیلا) ره

دارچل و چو، بَورْدهْ مهْ قوارهْ

اسا بُورْدهْ شیر دکفه مه پلاره

خَورْ بیَمُو، و رگ بزو ته گیلاره

آن‌قدر دارواش (علف درخت) به گیلایم دادم / که چوب و شاخه‌های درخت، قبایم را پاره کرد

حالاکه رفت غذایم به شیر آمیخته شود / خبر آمد که گرگ گیلایت را دریده است

چه زحمت‌ها کشیدم روز و شب‌ها

که داره‌واش چیدم بهر گیلا

ز شاخ و چوب آن دار و درختان

قبا و البسه گردید خلقان

رسید آنکه که گیلایم دهد شیر

کزان سازم غذایی و خورم سیر

خبر آمد که گرگ صید دیده

رسید و سخت گیلایت دریده

***

بلبل میچکا، نرو مره غم دارنه

حاجی صالح بیک بیته مره بَنْ دارنه

حاجی صالح بیک، ته سر و ته براره

مره سر هاده، دیدار بوینم یاره

ای بلبل (گنجشکی) زار مزن که وجودم را غم فرا گرفته است / حاجی صالح بیک مرا گرفتار کرد و در بند نهاده است

[ای] حاجی صالح‌بیک، سوگند به سر تو و برادرت / آزاد و رهایم کن تا دیدار یارم را ببینم شرح آن در بیت نخست داده شد.

***

یارون بوینین پیر زناچه مونه دارنه

لِشْ بکرده دیم، گردن گلونه دارنه

سو آلِ میون، مرگِ نشونه دارنه

لعنت براون مرد، وره شه خنه دارنه

یاران ببینید، پیر زال چه کرشمه و منیّت دارد (بهانه دارد) / با چهره‌ی چروکیده ولش، گردن‌بند دارد

در میان پیشانی، نشانه‌ی مرگ دارد / نفرین بر مردی که وی را در خانه نگاه می‌دارد

***

امیر کلای او، بوینین چه چایی دارنه

امیر دتر، گردن صراحی دارنه

هر کس امیر دتر جا سر یاری دارنه

سد سال دیگر عمر درازی دارنه

ببینید آب امیرکلا چه خنک و خوش‌گوار است / دختر امیر گردنی چون صراحی دارد

هر کس که با دختر امیر، سر یاری داشته باشد، / سد سال دیگر، درازی عمر خواهد داشت

***

امیر بوته که ماه ره غبار بئیته

فرنگی‌ره شاه زنگبار بئیته

هندو بیمو، قافله بار بئیته

زحل قمر سر خشْ قرار بئیته

امیر گفته است که ماه را غبار فرا گرفت / فرنگی را شاه زنگبار گرفتار کرد

هندو آمد، بار و بنه از قافله فروهشت / زحل بر سر قمر، خوب قرار گرفته است

***

امیر کلا اتا (یتّا) نفته روش بدیمه

امیر و گهر ره دوش به دوش بدیمه

ونه تو بزه زلف ره بیخ گوش بدیمه

من که نفته روش بیمه، بی‌هوش بهیمه

در امیرکلا، نفت‌فروشی دیدم / امیر و گوهر را دوش و بدوش هم دیدم

زلف تابیده‌اش را در بیخ گوشش دیدم / من که نفت فروش بودم، بی‌هوش شدم

***

بلنده نفارْ نیشتمه ایروونه

زنگ چمرْ و سَرْوِنگ ساربونه

هر کسْ مشتلقْ بیاره مه جوُونه

کنارهْ نقره گیرمه شاهِ مردونه

در نپار بلند ایروان نشسته‌ام / درای زنگ و گُل بانگ ساربان به گوش می‌رسد

هر کس مژده‌ی دیدار جوانم را بیاورد / آستانه‌ی درِ شاه مردان را به نقره می‌گیرم

***

خجیره کیجا، من ته ادایِ میرمه

ته چین چینه زلف، لام الف لای میرمه

ته گوشِ گوشفار، حلقه‌ی طلای میرمه

زرگر بسازه، من شه دلخای گیرمه

ای دختر زیبا، من برای غمزه و ادای تو می‌میرم / برای لام الف لای چین و شکن زلف تو می‌میرم

برای گوش‌واره‌ی حلقه طلای تو می‌میرم / [اگر] زرگر مانند آن را بسازد، برای دل‌خواه خود می‌خرم

***

امیر گنه: این کُوهْنه دنی ره کُورمهْ؟

این کُوهنهْ دنیِّ هر کسی رهْ کُورْمهْ؟

سرْنمد کلا، تنْ قُطنی رهْ کُورمه؟

روزِ قیامتْ، پس گردنی رهْ کُورْمه؟

امیر می‌گوید: این دنیای کهنه (فرتوت) را می‌خواهم چکنم؟ / این دنیای کهنه‌ی هر کسی و هرجایی را می‌خواهم چکنم؟

در سر کلاه نمدین و در تن لباس قطنی (پنبه‌ای) را می‌خواهم چکنم؟ / و سپس پس‌گردنی خوردن به روز رستاخیز را می‌خواهم چکنم؟

***

اُونجه که بئوتی هِرسْ، من بپامهْ

دارُونْ، انّه حچا بزوئه، من بچٰامهْ

دَسْمالْ دسْ هئیتْ، اَسْلی رهْ منْ و رٰامهْ

برْمهْ برْمهْ، شه دلْ رهْ قرارْ هدٰامهْ

آنجا که گفتی: بایست (منتظر باش)، من ایستادم / از درختان آن‌قدر باد به من وزیدند که چاییدم

دستمال به دست گرفته اشکم را کنار می‌زدم (پاک می‌کردم) / گریان، گریان – دلم را آرامش می‌دادم.

***

دٰارِ بلندْی اسّامه منْ به لُوشه

چهرهْ نَویّمهْ، منْ چمرْ دارمهْ گَوشهْ

هر چَنْ تو آقا بویی، سنگینه گوشهْ

نهل بنده ره تَشْ دَکْفهْ بَکُوشهْ

در لبه‌ای به بلندای درخت ایستاده‌ام / چهره‌ای نمی‌بینم [ولی] صدایی به گوشم می‌رسد

هر چند تو آقا (ارباب) باشی و گوش تو سنگین (کر) باشد / مگذار به جان بنده‌ات آتش افتد و بسوزد

***

ونهْ سر جُور بُورمْ، مرْ حال دَنیهْ

ونهْ سرجربیِمْ، مهْ یارْ دَنیهْ

ونهْ گلهْ باغ بُورمْ، هَفْ پشتْ تَلیهْ

اتّا پیرْ زنٰا نیشتهْ، منِ غمیِهْ (غَنّیهْ)

باید سربالایی بروم، یارایم نیست (خار بسیار و چون دیوار تو در تو دارد) / باید به سراشیبی بیایم، یارم آنجا نیست (پشت‌وانه‌ام نیست)

باید به باغ گل بروم، هفت پشته خار دارد / و پیرزنی نشسته و غم‌انگیز (کشتارگر) من است

***

خجیره کیجا وعده نده که امّه

وعده تلاونگه، من تلاره پمّهْ

دَرّرهْ وایهلْ، منْ بی‌قوا مه، چمّهْ

مارِ ناز نینمهْ، کمْ کَسانی نیمهْ

ای دختر زیبا، پیمان مبند که «خواهم آمد» یعنی وعده‌ی دیدار را به بعد موکول مکن

در را باز بگذار، من بی‌قبا هستم، سرما می‌خورم / ناز پرورده‌ی مادرم هستم، کم کسی نیستم

***

امروز چن روزه، دوسّ گمون ندارمه

وحشی بئیمه، دین و ایمون ندارمه

شه دوسّ سره ره، من نشون ندارمه

ونه شه بورم، بلدِ اُونْ ندارمه

امروز چند روز است که آگاهی (گمان) از دوست ندارم / وحشی (دیوانه) شده‌ام، دین و ایمان ندارم

نشانی منزل دوستم را ندارم / باید خود بروم [ولی] راهنمای [بلد] آن‌را ندارم

***

شش درم دونه، وه کتراره کورنه؟

بوریته آدم، وه گته (دکته) راه‌ره کورنه؟

گفن لاغر، وه‌وره کاره کورنه؟

رعیّت گدا، وه کدخدا ره کورنه؟

شش درم برنچ چه نیازی به کفچه دارد؟ / آدم فراری، چه نیازی به راه گشاده و هموار دارد؟

***

کیجا شه سِرِهْ، ونگْ کِنِّهْ (کِرْدِهْ) شه سیکٰارِهْ

ریکا به صحرا گِتِهْ (گِنِهْ) منْ تِهْ (تِنِهْ) بلاره

الٰهی (انشالّا) سیکا مرگ بکوشِنْ شمارِهْ

مَرْدِمِ (وَچِهْ) ریکا نَووِهْ منْ ته (تِنِهْ) بِلٰارِهْ

دختر در حیاط خانه اردک‌اش را صدا می‌کرد (می‌خواند) / پسر در میان دشت می‌گفت: فدایت شوم

الهی (ان‌شاءالله)‌ای اردک‌ها، شما را دست‌خوش مرگ بکنند / تا پسر (بچه‌ی) مردم نگوید: من قربان تو شوم!

***

نَدوُمَه چِشی (چه شی) بووَم که لٰالْ بئیمِهْ

انگِشْتِ کِلُو بیمٰا، زِغالْ بئیمِهْ

اِسٰا که شِهْ خویِ جٰا بیدارْبئیمِهْ

بی مزِّه مزیِّرْ، بیمٰا، بیغارْ دئیمِهْ

نمی‌دانم چه بگویم، که لال شده‌ام / آتش افروخته بودم و زغال شده‌ام

اکنون که از خواب خویش برخاسته‌ام / [متوجه شدم که[ مزدور بی‌مزد بوده‌ام و بیگاری می‌کرده‌ام

***

اَمِلْ تش هیره (ایره)، نور و کجور بسوزه

لارجون تش هیره (ایره)، پلِ پلور بسوزه

ساری تش هیره (ایره)، تا سلم و تور بسوزه

آدم نانجیبِ پرِ گور بسوزه

[الهی] آمل آتش بگیرد، تا نور و کجور بسوزد، / لاریجان آتش بگیرد، تا پل پلور بسوزد

[الهی] ساری آتش بگیرد، تا سلم و تور بسوزد / و گور پدر آدم نانجیب بسوزد

***

نما شترسرا، وِرْگ دکته صحراره

بورده مِنِ دل‌برِگو بزاره (گوکزاره)

تو غرصه نخر، مسّه چشِ بلاره

ته سر سلامت، ته گو بزا (گو کزا) بسیاره

شام‌گاه، گرگ به دشت هجوم آورده / و گوساله‌ی دل بر مرا ربوده است

تو غصه مخور، فدای چشم مستت شوم / سر تو سلامت باد! گوساله برایت فراوان است

***

الهی تنه رو بکشه شماله

الهی ته نوم بمونّه مه قواله

قواله نویس! ته قِلم بلاره

زودتر بنویس، مه دل بئیه پاره

الهی روی تو چون مشعل بدرخشد / الهی نام تو در قباله‌ی (نکاح) من بماند

ای قباله‌نویس، فدای قلم تو گردم / تندتر (زودتر) بنویس که دل من پاره شده است

***

دِنْیا ره بفانیه، بقا ندارنه

مرگ با آدمی حقّه، دعوا ندارنه

اجل اجله (اجل هسّه)، شاه و گدا ندارنه

هر کس پی مال (بی‌عمل) شونه، حیا ندارنه

دنیا را وفایی نیست، بقا ندارد / مرگ برای آدمی حقّ است و دعوا هم ندارد

اجل، اجل است، شاه و گدا ندارد / هر کس به‌دنبال مال دنیا می‌رود یا (بی‌عمل) می‌رود، آزرم و شرم ندارد

***

امروز دشته سر، بدیمه شه کیجاره

اِزّالْ دَوِسِّهْ، دِساله گوکزاره

وِسِّهْ (واسِرْ) دَوِنِّهْ بندهْ پیوُنْ ورزارهْ

ناله بَزِنِمْ، دَشت وُ کوه وُ صحرارِهْ

امروز در کشت‌زار، دختر (یار) خود را دیدم، / [که] گوساله‌ی دوساله را به گاوآهن (خیش) بسته بود

می‌بایست گاوورز مثل بنده (من) را به خیش می‌بست / تا در دشت و کوه و صحرا ناله و فغان سر دهم

***

ته عشقه که عالم‌ره هکرده آگاه

ته عشقه که صنعونْ رِهْ بَورْدِهْ از راهْ

ته عشقه که یوسفْ‌رِهْ بداتَهِ (تَکِ) چاهْ

ته عشقه که مجنون‌رِهْ دینْگُورَهْ به راهْ

عشق توست که جهان را آگاه کرد / عشق تست که شیخ (صنعان) را از راه به‌در کرد

از عشق توست که یوسف به چاه افکنده شد / و از عشق توست که مجنون بیابان‌گرد شد

عشق تو این دهر را آگاه کرد

عشق تو صنعان بدر از راه کرد

عشق تو یوسف به قعر چاه کرد

عشق تو مجنون بیابان خواه کرد

«م. م. روجا»

***

امیر گنه: دوستْ کانِ نواته لو، ته

یا سرچشمه‌یِ اویِ حیاته لو، ته

خِدا شَرْوِتِ جامْ رِهْ، دِپاته لو، ته

هر کس دَردِ دلْ دارنه، نجاته لو، ته

امیر می‌گوید: دوستا، لب تو کان نبات است / یا سرچشمه‌ی آب زندگانی است، لب تو

خداوند جام شربت را به لب تو پاشید / هر کس دل‌درد داشته باشد، لب تو رهایی بخش او است

***

تیرنگْ بدیمه، ویشهْ دَریمْ نیشت بیِهْ

بَوتِمِهْ نیرنگْ، ته مِدّعا چه چیه؟

مه دیمْ سِرْخِهْ، مِهْ گَرْدِنْ هَلی تی تیِهْ

هرکس عاشقْ بو، دُونّه مه دَرْدْ چه چیه

تذروی دیدم، درون بیشه‌ای نشسته بود / گفتم:‌ای تذرو، خواهش و مدعای تو چیست؟

[پاسخ داد]: روی من سرخ و رنگ گردنم چون شکوفه‌ی آلوچه است / هر کس که عاشق باشد، می‌داند که درد من چیست

***

ویهار درآمو، تی تی (شکوفه) بدیمه داره

فلک به زمین سی سر شکوفه باره

بلبل بسروئه، سر به پا، ئَیْری (هئیری) داره

خویِ مزه‌رِهْ اونْ دوّنه، یار نداره

بهار فرا رسید، شکوفه درخت به دیدار آمد / آسمان به سرتاسر زمین، شکوفه می‌بارد

بلبل می‌سراید و درخت، زندگی از سر می‌گیرد / مزه‌ی خواب، آن‌کس می‌داند که یار نداشته باشد

***

سی داغ به منه دل دره ته ابرویه

عجب ویّمه که داغ به دل مه برویه

وشکو رنگ به رنگ، دیمه کنار رویه

سرونگ هدا بون، دارمه ته یار بویه

داغ بسیار در دل من، برای ابروی تو آکنده است / شگفت می‌بینم که داغ در دل من بروید

شکوفه‌های رنگارنگ در کنار رودبار می‌دیدم / بانگ شادی سر می‌دادند: که ما بوی یار تو را داریم

***

سربازمّه ته عشق، هرچی بونه بووئه

امیر گنه: هر کس به دنی دَوُنه،

واجب کنّه، ته خال و خطِ ور بوئه

سوگند به تنه تازه خط ماه نوئه

در راه عشق تو سر می‌بازم، هر چه می‌شود، بشود / امیر می‌گوید: هر کس که بخواهد در جهان بماند،

بایسته است که در کنار خط و خال تو بماند / سوگند به خطّ نورسته‌ی ماه نو تو!

***

یارون و دوستون، اندی نکنین مُونّه

ونه بمردن، بوردن قدیمه خونه

دِ جفت کوه سنگ و نه قبر میونه (بشونه)

زنْ پرچیمه سَرْ، اِشِنِهْ کی جوونه

یاران، دوستان، این‌قدر خودستایی مکنید (بهانه مکنید) / باید مرد و به خانه‌ی کهن (گور) رفت

در میان گور دو جفت سنگ بزرگ (صخره) قرار دارد / زن (همسر) در کنار پرچین، نگاه می‌کند چه کسی جوان است

***

ونوشه که در بموئه نوویهاره

کس بوئه که سَرِ بو کردنْ نداره؟

یار اونْ یاره که، خاطر یار ره داره

گرجان طلبه، نانووئه، بسپاره

بنفشه که از خاک سر زد، موسم نوبهار است / کسی هست که اندیشه‌ی بوییدن آن را نداشته باشد؟

یار آن کسی است که خاطر یارش را نگاه دارد (بخواهد) / اگر جان بخواهد «نه» نگوید، بلکه در راهش جان را بسپارد

***

کوک ره بدیمه، سروسّه جویباره

شاهین ونه ور لوزوئه که درآره

اون ویهار که باز بیمْ دریو کناره

تیرنگ به منه چنگ بی، گنجشک بیاره

کبک را دیدم که در کنار جویبار می‌سرایید / شاهین برایش لب می‌گزید که به چنگش آورد

آن بهار (بهاری دیگر) که به کنار دریا بیایم / تذروی که در چنگ من بود، گنجشک بیاورد

***

ته بخت و دولت، به چل پر دِماسه!

ته دولت بَگِرْدِهْ، بَگِرْدِهْ گِرْدِهْ تاسِهْ

زُحَلْ کمترینْ بنده‌یِ ته اَسٰاسِهْ

عُطارِدْ، نویسنده‌یِ ته اَجْناسِهْ

بخت و دولت تو به پرّه‌ی چرخ گردون بپیوندد! / دولت تو بگردد تا تاس گردنده می‌گردد (دور می‌زند)

زحل (کیوان) کمترین بنده‌ی اساس هستی تو باد! / عطارد (تیر) نویسنده (حساب‌دار) کالا و دارایی تو باد!

***

خنده خنده با من هکرده حکاته

ذرّه ذرّه الماس مه دل دله بپاته

سومّه نرد دچینم ته شش درگهاته

هنوز نچیمه، گنی: هچین بپاته

خنده خنده با من به نقل داستانی آغاز کرد / ذرّه ذرّه الماس به درون دلم پاشید

می‌روم که مهره‌ی نرد به شش خانه‌ی تو بچینم / هنوز نچیده، می‌گویی برچین که پاشیده است

***

امیر گنه: مه دردِ دِل دوا، تِهْ

دوستْ، آب و نمک دارنهْ، سَر تا به پاتِهْ

گِدامِهْ، تِمادارْمِهْ دوستِ زِکاتِهْ

مُتحقِّمِهْ مِنْ، دوستِ دِ تاحِکاتِهْ

امیر می‌گوید: تو داروی دل درد منی (دردِ دلِ منی) دوستا! سر تا به پای تو پر از آب و نمک است (زیباست)

گدا هستم، تمنّای (طمع) زکات دوست دارم / مستحق دو حکایت (دو بوسه) دوست هستم

***

سَرْره بشسّی، زلف کنّه کینه کینه

سرخه گلْ بوارسّه، میونِ سینهْ

تو مه سورهْ داریُ و من ته مَمینهْ

بروُ دَ پیچمْ، که (مه) مدّعا هَمینهْ

سر را شستی و زلف پیچیده و تابیده شد (یا شفاف و نورانی شده) / در میان سینه‌ات، گل سرخ باریده (پراکنده شده)

تو درخت سرو منی و من پیچک تاک تو هستم / بیا به بدنه‌ات بپیچم که خواست (آرزویم) همین است

شسته‌ای سر، زلف‌های روشنت پیچان شود

چون گل سوری، میان سینه، گل‌افشان بود

سرو رعنای منی، من تاک پیچان توام

آ، که پیچم بر تنت، چون مدّعایم آن بود

***

ته چیره به خوبی، گلِ آتشینه

من شومه به آتش، اگر آتش اینه

دهون حلقه‌یِ میم و لو انگبینه

چرخِ فلک، ته خَرمنِ خوشه‌چینه

چهره‌ی تو به زیبایی، چون گل آتشین است / من به درون آتش می‌روم، اگر آتش این است

دهانت چون حلقه‌ی میم و لبت چون انگبین است / چرخ فلک از خرمن زلف تو خوشه‌چینی می‌کند

چهره‌ات‌ای نگار من، چون گل آتشین بود

خویش در آتش افکنم، آتش اگر که این بود

حلقه‌ی میم آن دهان، لبت چو انگبین بود

چرخ فلک ز خرمن زلف تو خوشه‌چین بود

بلبل به گل دورو گل به بلبل دوره

بلبل چه من، گل چه ته صاحب نوره

دعا برسن دوستِ کلاله موره

دل با ته نزدیکه، چیره ته جه دوره

بلبل از گل دور است و گل هم از بلبل دور است / بلبل چو من [نالان] است و گل چو تو دارای درخشندگی [شادابی] است.

به دوست کلاله موی، دعا برسان [و بگو] / دل با تو نزدیک است، اگر چهره‌ام از تو دور است

بلبل به فراق گل و گل زو دور است

بلبل چو من و گل چو تو صاحب نور است

از من به کلاله مو، رسانید درود

دل پیش تو، گرچه چهره‌ی من دور است

***

امروز سر راه بدیمه یک درْدونه

کمنّه کپل پشت دشنّیه شونه

اونچه که منه عقل و منه گمونه:

«سرخه گله که چادر دپیته شونه»

امروز سر راه دردانه‌ای دیدم / که کمند زلف را بر پشت کپل فروهشته و می‌رود

آنچه که عقل و گمانم حکم می‌کند؛ / گل سرخ است که چادر به خود پیچیده و می‌رود

به راه خویشتن دردانه‌ای دیدم سحرگاهان

کمند زلف بر پشت کپل، می‌رفت آن جانان

چنان‌که می‌دهد عقل و گمان من گواهی او

گل سرخ است و در چادر نموده خویش را پنهان(؟!)

***

سَرِ بمیرم، سَرون ونه وَنوشه

چشمِ بمیرم، مجیک ونه سرپوشه

زلف بمیرم، هشّنی (وِشنی) خال وخوشه

د خشِ طمع (تما) دارمه، کنار و گوشه

فدای سرت شوم، پوشش (بالایش) چون بنفشه است / فدای چشمت شوم که مژه سرپوش (محافظ) آن است

برای زلفت بمیرم که شاخه و خوشه فروهشته است / آزمند دو بوسه از کنار و گوشه‌ی لب و چهره‌ی تو هستم

***

من قلندروار شومّه سر دروازه

دریم (دلیم) سره، مسته چش آوازه

کرم هکن و برو سر دروازه

شاید دارِ خشک اَزْگه بیاره تازه

من قلندروار به ابتدای دروازه پای می‌نهم / از درون سرای، آواز خمارین چشمی به گوش می‌رسد

کرم کن و بر سر دروازه فرود‌ای / شاید درختِ خشکیده، برگ تر و تازه برویاند

***

آیینه به ته روئه، زلالْ نمنه

فرشته به ته رو، پر و بالْ نمنه

کچی کچیلک، مه دوست، چه‌حالْ نمنه

یک روز ندیین، صد و سی سالْ نمنه

آیینه چون روی تست، زلال می‌نماید / فرشته به فرّ چهره‌ی تست، پر و بال می‌نماید

دوست ریزه‌میزه‌ی من به چه حالتی جلوه می‌کند؟ / یک روز ندیدنش، صد و سی سال جلوه می‌کند (می نمایاند)

***

بالْ ره تُو نده، طاقتِ تُو ندارمه

من طاقتِ ته چشِ سیُیو ندارمه

تو زلف ره گلُو شورْنی، من اُو ندارمه

عاشقی ره زَرْ ونهْ، من کُو ندارمه

بال (بازو) را متابان، من توان آن تابیدن را ندارم (به حالت غرور راه مرو) / من تاب و توان، چشم سیاه تو را ندارم

تو زلف را با گلاب می‌شویی، امّا من آب هم ندارم / عاشقی را زر می‌باید، من که آن را ندارم

بال را تاب مده، طاقت آن تاب ندارم

طاقت چشم سیاهت، من بی‌تاب ندارم

زلف‌شویی به گلاب،‌ای مه و من آب ندارم

عاشقی زر طلبد، من که زر ناب ندارم

***

موسیٰ کوهِ طورْ بهشْته شه عصارهْ

هَر دمْ مناجاتْ کرده وه، شه خداره

یارون یَوینینْ صنعتِ بارْ خدارهْ

مریمْ بی شوهرْ، بداشته وه عیسٰارهْ

موسی عصای خود را در طور بنهاد / و هردم با خدای خویش مناجات می‌کرد

یاران هنر باری‌تعالی را ببینید / که مریم بدون شوهر، عیسی را زاییده است (عیسی را با خود داشته است)

***

شاهونشاهه که وه همه سان نمنه

گاهی پیر و وه گاهی جوان نمنه

گاهی ترکسّونِ ترک زبان نمنه

همون علی شاه مردا نمنه

شاهنشاه است که همه‌سان خود را نمایان می‌سازد / گاهی پیر و گاهی جوان می‌نمایاند (نشان می‌دهد)

گاهی به ترک زبانِ ترکستان می‌نمایاند / همان علی شاه مردان است که (خود را) می‌نمایاند

***

دریویِ میونْ بدیمه یک ستاره

قنبر به جلو، شاه مردون سواره

یا شاه مردون هده مده مدّعاره

کشه بزنم، قبر امام رضا ره

در میان دریا، ستاره‌ای دیدم / قنبر جلودار و شاه مردان سواره بود

***

امیر گنه: گشت «لیته کُوه» خجیره

گشتِ «لیته کوهْ»، «پَرندهْ کُوهْ» خجیره

شاهْ موزی ینِ وارنگه بُو خجیره

پنج روزه ییلاقْ، هر کجه بو خجیره

امیر می‌گوید: گشت و گذار در «لیتکوه» نیکو است / گشت و گذار در «لیتکوه» و «پرنده کوه» برازاست

بادرنگ‌بویه‌ی (بالنگ بویه) شاه موزی بُن نیکوست (بوی بادرنگ در زیر درخت بلوط بلند نیکوست) / ییلاق رفتن پنج‌روزه، هر کجا که باشد، نیکوست

***

واجب‌الوجودِ عَلَم الاسمامه

کُنْتُ کَنْزاً گِرِهْ رهْ من بُوشٰامهْ

خمیر شده (کرده)ی، آب چهل صبامه

اَرزونْ مَفروش دُرً گرونبهامه

عَلّمْ اسمایِ ذاتِ معبودم

گره‌یِ کُنت کنز بگشودم

طینتم چل صباح گشته خمیر

مده ارزان که دُرّی پرسودم

***

امیر گنه: گشت کرْدمهْ تمومِ کوه ره

گشت بَکردْمه، تمومِ فیروزکوه ره

خوب جائه دماوند و زیستن ضروره

اَملْ خشهْ که کنهْ بهشتِ بُورْه

امیر می‌گوید: همه‌ی کوهها را گشته‌ام / و تمام فیروزکوه را هم گشته‌ام

دماوند جای خوب و زیستن در آن شایسته است / اما [آمل] خوشتر است که بوی بهشت از آن می‌تراود

***

محمّد ره خدا چنّه جوون بساته

قرآنْ ره ونهْ وردِ زبون بساته

جنّت ره برای اُمّتونْ بساته

ستاره به نقشِ آسمون بساته

محمد (ص) را خد چقدر جوان (زیبا) آفرید / قرآن را ورد زبان وی نموده

جنت (بهشت) را برای امّتانِ ساخته / ستاره را نقش آسمان ساخته (برای نقاشی آسمان ساخته)

***

دماوند کوه، سامون لاریجونه

پلّه به پلّه، لنگرِ آسمونه

شیر خدا شه دُلدُل سواره، شونه

خورْ بپرسین، کار مردم (امّت) چی بونه؟

کوه دماوند سامان (هم‌مرز) لاریجان است / پله به پله‌ی آن لنگر آسمان است

شیر خدا سوار بر دلدل خود می‌رود / از او بپرسید کار مردم (امت) چگونه می‌شود؟

***

دل رهْ گمّه که، غمْ نخرْ چاره نیه

ته غم خردِنِ روز ره کنارهْ نیه

کدوم شهره که عاشقِ نارهْ نیه

کدوم دله که تیر خرنهْ، پارهْ نیه

به دل می‌گویم که غم مخور، چاره نیست / دریای روز غم خوردن تو را، کرانه نیست

کدام شهر است که ناله‌ی عاشق در آن وجود ندارد؟ / کدام دل است که تیر بخورد، پاره نمی‌شود؟

گویم به دل که: غصّه مخور، هیچ چاره نیست

دریای غم‌فزای تو را هم کناره نیست

آیا کدام شهر که عاشق به‌ناله نیست؟

گویی کدام دل که خورد تیر، پاره نیست؟

***

اول بسم‌الله گمّه نوم (اسم) خداره

صلواتْ رسمّه محمد صلی الله ره

حسن و حسین، فاطمه‌ی بزاره

عجب نورپاک داشته وشون دتاره

در آغاز، نام خدا را یاد می‌کنم / [سپس] به محمد (ص) درود می‌فرستم

[آن‌گاه] به حسن و حسین زاده‌ی فاطمه [درود می‌فرستم] / نور پاک شگفت‌انگیزی نگه‌دارنده‌ی این دو بود

***

بونّه (ُبُوردمه) غریبی، غریبی چنده زئینه

من ساله ویمٰارْمهْ، کَسْ منه سرننه

چار دور دیوارِ خاکْ منه سَرینهْ

شُکّرْ به خدا کمّه، خدا کریمه

به غربت رفته‌ام، غربت چقدر زیان‌بار است! / بیمار سالانه هستم، کسی به سروقتم (ملاقاتم) نمی‌آید

خاک چهار دور دیوار، بالش (بستر) من است / به خدا سپاس می‌گذارم، خداکریم و بخشنده است

***

صد ساله که من در این دنی دئیمه

صد سال دیگر، پیش ملا نیشبیمه

الف و جیم نکته ره وارسیمه

چوب پرده ره من امروزُ بدیمه

صد سال است که من در این جهان بودم / صد سال به نزد ملا (استاد) آموزش می‌دیدم

نکته‌ی الف و جیم را وارسی می‌کردم / امروز چوب پرده‌ی لحدم را دیدار کردم

***

ککّی گنه: من فرزندِ آدمیمه

منی آدمی بیمه، دَنی دَئیمه

اونْ دارْ که بلندترْ بیه، سرنیشبیمه

اَنّه بسر و سمه که کور ککّی بئیمه

شباویز (کوکو) می‌گوید: من فرزند آدمی هستم / من نیز آدمی بودم و در دنیا می‌زیستم

هر آن درخت که بلندتر بود، بر نوکش می‌نشستم / آن‌قدر نالیدم که شباویز کور شدم

***

آهو نیمه که کَتمْ بچینم (بَئیرم) داره

کچیکْ نیمه که غرصه نَخرمْ یاره

آهو نیمه که شه بَچرمْ به لاره

بَپْته خَرْبزهْ، نصیبْ بیّه شاله

آهو نیستم که «علف درخت» بچینم / خردسال نیستم که برای یار غم نخورم

آهو نیستم که خود (تنها) در دشت لار به چرا روم / خربزه‌ی پخته، نصیب شغال شده است

***

کجه شونی مه سرخه گلِ نشونه؟

بس دل بورده، ته چشمِ جادوونه

مشکین کمندره، چون بکشی به شونه

به هر میه خال، دُر چکه دونه دونه

به کجا می‌روی‌ای نشانه (نمونه)ی گل سرخ من / چشم جادوگر تو، بسی دل ربوده است

کمند زلف را چون شانه بکشی / از هر تار موی دانه دانه دُر می‌چکد

***

دشمن به اونچه دکَتْ تهْ، بنتونه

گردون صد هزار سال ار کنه نتونه

پٰادشَهْ صفتْ، کرمْ حٰاتمْ، اون جوونه

سی حاتمْ به ته کرمْ حیرونْ بمّونه

دشمن به هر گونه که با تو درافتد، نتواناد! گردون اگر هزاران سال اقدام کند، نتواناد

بخشش شاهوار آن جوان، به‌سان حاتم طایی است / [ولی] بسی حاتم طایی در بخشندگی تو در شگفت می‌مانند

***

نَدوّمه که این قالبْ بساتن چیه؟

بساتنْ قالب، اَیی بَهْلُوتنْ چیه؟

بیُوردنْ به پیش وَ دَرْ نَواتنْ چیه؟

زمین بَزوئنْ وُ خاکْ بساتنْ چیه؟

نمی‌دانم که ساختن این پیکره‌ام برای چیست؟ / اگر ساختن درست بود، بر هم ریختنم برای چیست؟

این کالبدم ساختن از بهر چه بود؟

گر بود به‌جا، شکافتن بهر چه بود؟

بالنده نمودن و نواختنن بهر چه بود؟

افکندن و خاک ساختن بهر چه بود؟

***

ملّا دره که دایِم با نمازه

ملّا دره که، پیغمبر همّازه

ملّا دره که بنده بَنِّ ورازه

ملّا دره که شوگردِ (سُم‌گرد) گوش درازه

ملایی هست که همواره در حال عبادت و نماز است / ملایی هست که شریک و انباز پیامبر است.

***

دیشو باختمه، خودیمه ته چشمون‌ره

خوی دله من، خش دامه ته لبون‌ره

ته ململه بال، مشت‌ها کردی مرجون ره

عاشق منْمهْ که گور ورمه ته ارمون ره

دوش خوابیدم و در خواب چشمان تو را می‌دیدم / در میان خواب، لبان تو را بوسه می‌زدم

تو دست لطیف خویش را با یاره‌ی مرجان انباشته بودی / عاشق منم که آرزوی تو را به گور می‌برم

***

کیجا، ته ریکا، کیجا تنی ریکامه

تو چاله‌ی سر نیشتی، من ته سیکامه

بالِ بالبَندْ، ته گردنِ میره کامه

تو گوکی تلم، من تنی جو نِکامهْ

دخترا من پسر برای توام،‌ای دختر، پسر برای توام / تو سرِ دام‌گاه نشسته‌ای، من اردک شکاری توام

بازوبند دست تو و گردن‌بند توام / تو ماده گاو بکری و من جوانه گاو نر توام

***

گلْ ونهْ مره، بو کنهْته پَنّونه

سه ونه مره، گاز بزه ته دَنّونه

جنافه خشِ مال دَرهْ، مه دَندوُنه

این ره هاکن ته، مه یادگار بمونه

گلی مرا بایسته است (می‌خواهم) که بوی پستان تو را داشته باشد / سیبی مرا بایسته است (می‌خواهم) که گاز زده‌ی دندان تو باشد

اثر دندان من، در زنخ تو نمایان است / کاری بکن که نشان از من به یادگار بماند

***

سه دنی مرهْ، لاپه نده، مشت هاده

خش دنی مره، یتّا نده، هشت هاده

ملک دنی مره، اینجه نده، رشت هاده

مره دس بزن، شه گله باغ گشت هاده

اگر سیب به من می‌دهی، نیمه مده، درست (کامل) بده / اگر یکی مده، هشت تا بده

اگر ملکم می‌بخشی، این جا مده، در رشت بده / مرا دست بزن و در گلستان وجودت گشتم بده

***

یا علی، گمّه بلندهْ ته آوازه

ته و ته خدایِ درْ همیشه وازه

د تا نُوجوونْ نیشتنهْ دَمِ دَرْوازه

حسن و حسین، جوون تازه

یا علی می‌گویم آوازه‌ی تو بلند است (بلندآوازه‌ای) / درگاه کرم تو و خدای تو همواره گشاده است (به‌روی مردم)

دو نوجوان، دم دروازه نشسته‌اند / حسن و حسین آن هر دو نوجوان‌اند

***

خجیره کیجا، ته جمه نارنجیه

ریکا بورده گیلونْ براجنّیهْ

بلنّهْ نفارْ دَسْتکْ هوا شنّیه

دماوندِ وٰا، ورهْ بَخُو شنّیهْ

ای دختر زیبا، پیراهن تو به‌رنگ نارنجی است / پسر آن را به گیلان برد و رنگ کرد

در روی دستک (دست‌گیره‌ی) نپار آن‌را پهن کرد / و وزش باد کوه دماوند آن را خشکاند

***

امیر گنه که، خنهْ باتْمه اُونهْ

هفت سالْ گالشی کردمهْ فرامهْ گوئهْ

اِساکه مرهْ مرکبْ دَوسنْ چُوئهْ

هفتْ عُنْصُرهْ تُنْ، هرگز به گورْ نَشُوئهْ

امیر می‌گوید که بر آب خانه ساختم / هفت سال نگه‌داری (نگاهبانی) گاو نازا را می‌نمودم

اکنون که بر مرکب چوبیم بسته‌اند (نهاده‌اند) / بدن هفت عنصریم، هرگز به گور نرود

***

گوهر گلهْ دیمْ بنّه ته هماسّه لوئه

امیر گته کهه، ته گُو کزْا نَچُوئهْ

سی سالهْ بالْغمهْ، انتظارمهْ خُوئه

هلاگلهْ باغْ‌رهْ چنگْ (چَکْ) ندامه گُوئهْ

ای گوهر گُل‌چهره، بنده به لبت چسبیده‌ام / امیر گفته است: گوساله‌ی تو هنوز شیر ننوشیده است

بالغ بر سی سال (سال‌ها) است که در انتظار خواب وصالم / [ولی] هنوز گُل‌زار عفت را به چنگ گاو نفس نسپرده‌ام (نداده‌ام)

***

کَرهْ سنگهْ دَشتْ، چشمه دَرْ بیمُو لارهْ

مه دوستْ بَخرهْ، دیم بَکّنهْ انارهْ

هر کس که منه دوسِّ تما (طما) ره داره

یک تیرْ بَخرهْ، شصت و چهار سر داره

در دشت کره‌سنگ چشمه‌ی گوارا (خنک) لار فوران کرد / دوستم از آن بنوشد و چهره‌اش چون انار سرخ شود

[آرزو می‌کنم] هر کس نسبت به تو چشم طمع داشته باشد / تیری شصت و چهار شعبه بدو بخورد

***

ته واسرّه که زردُو ضعیف و زارْمهْ

ته واسرّه که تَنِ دایمْ ویمٰارْمهْ

ته واسرّهْ که بَئیمهْ دارچینی

اونْ دارْچینی که تازهْ دارِ بَچینی

برای تست که زرد و ضعیف و نزار هستم / برای تست که همواره بیمار هستم

برای تست که دارچین‌آسا شده‌ام / آن دارچینی که تازه از درخت (یا نودرخت) چیده باشی

***

ستاره بلنْ بلنْ تری ستارهْ

به این بلنّی، هارش مه دوسْ دیاره

اگر خانی مه دوسْ چه نشونی دارهْ

صَدفْ دَنّون و نازْکهْ لُوشهْ دارهْ

ای ستاره‌ای که از ستارگان بلندتری! / در آن بلندا ببین یار من پیداست!

اگر می‌خواهی بدانی که یارم چه نشانی دارد، / دندانی چون صدف و لبی نازک دارد

***

امروزْ چَنْ روزهْ، مه بلبلْ نادیاره

وطنْ هاکردهْ، ملکِ خیرودْکناره

اون خیرودکنار، مه بازک شکاره

اُویِ خیره‌رو، مه یارْ رهْ سازْگاره

امروز چند روز است که بلبل من ناپیداست / گویا سرزمین خیرودکنار را وطن گزیده است

آن خیرودکنار، جای‌گاه شکاربازک من است / و آب خیررود، با حال یار من سازگار است

***

شاهو نشاهه که اشرف ره جا بساته

ستون به ستون قرص طلا بساته

سنگِ مرمر ره آدم نما بساته

فلک دکته، کارمسرا بساته

شاهنشاه است (شاه‌عباس بزرگ) که در اشرف (بهشهر) کاخ بنا نهاد / و ستون‌های آن را از طلا ساخته است.

سنگ مرمر را آدم‌نما (آینه‌وار) ساخته / فلک با آن تاخته و کاروان‌سرایش (ویرانه‌اش) ساخته

***

امیر گنه: سِرْ دیمه سَیرِ بهاره

ته سَرْ (تسر) گشت و سَیرْکمّهْ همه دنیاره

سو آل به سجده جه، خشْ بئیته جاره

تسبیح ته مصاحبْ، شو و روز بکاره

امیر می‌گوید: گردش بهار را سیر می‌دیدم / به سر تو سوگند (برای تو) همه‌ی جهان را سیر و گشت می‌کنم

پیشانی تو به سجده‌گاه خوش جای برگرفته است / تسبیح، هم‌نشین تو و شب و روز مورد به کارگیری تو است

***

مه ورْدهْ علی، نالمّه شه آقاره

بوسّمه، سَیْر کمّه دوستِ کنّاره

امیر شو و روز، نالنّه شه خداره

الهی روا بَکنْ مه مدّعاره

ورد زبانم علی (ع) است، نزد او می‌نالم / آستانش را می‌بوسم و دیدگانم به درگاه دوست دوخته است

امیر شب و روز به خدای خود می‌نالد / [و درخواست می‌کند] الهی! خواهشم را روا کن

***

تعریفْ کمّه چَنْ چیزره چنون خجیره

بادْمِ چش و چاچی کَمُونْ خجیره

اُویِ زمزم، چاهِ زنخدون خجیره

یارْ داره کسی، بو قدردونْ خجیره

شناسایی می‌دهم به چند چیز آن‌چنان که نیکو (زیبا) هستند / چشم‌بادامی و کمان چاچی زیبا (نیکو) است

آب زمزم و چاه زنخدون نیکو (زیبا) است / اگر کسی یار داشته باشد، آن یار قدردان باشد نیکو (زیبا) است

***

امیر گنه: گشتِ بدنْ جای حُوره

ونه میوه‌یِ بهشت بَچّینمْ دوره

دیرهْ شَرْ بدیمهْ سینه‌هایِ سُورهْ

سوُدَکْتْ منهْ دلْ رهْ، دونستمهْ نَورهْ

امیر می‌گوید: گرداگرد بدن تو جای‌گاه حور است / باید میوه‌ی بهشتی بچینم، در دست‌رس نیست

درخشش پستان‌ها را از دور دیدار کردم / دل منْ درخشان شد، دانستم که نور آن‌ها است

***

سلومْ هدامه شه دُوستِ پری‌روره

چینّه داغ به داغْ به منِه دلْ کَهُوره

سنبلْ سیمه تَنْ، سیمین کلاله موره

دوستْ با منْ ستمْ کنّه ولی که دوره

به دوست پری‌رخسارم درود (سلام) دادم / آن‌که داغ بر سر داغ دل کبودم می‌گذارد

آن سنبل بوی سیمین تن، سیمینه کاکُل موی را / دوستی که با من ستم می‌کند امّا که دور است

***

قروُون شاهِ دُلدُلْ سوار که زَرّین طوره

دیگر ذوالفقارْ، اَونکه شکافتهْ موره

میون بَزوئهْ مُرّه‌ی سَگه خوره

دینگوئهْ ترازی، سَرْ نَورْدهْ، موره

قربان شاه دلدل‌سوار شوم که تور اسبش زرّین است / دیگر ذوالفقارش که موی را می‌شکافت

آن‌که مُرّه‌ی سگ صفت را میان برید (دو نیمه کرد) / [دو نیمه] را به ترازو نهادند مویی نسبت به هم سرک نمی‌زدند

***

مَرْدمْ گَشتِ لارْ شُوئنْ (شونن) منْ لارْ بمُوره

بی تو (ته) گَشْتِ لارْمه وَرْ بسُونِ گوره

اَزْ غمزهْ نیازارْ منهْ دلْ سیوره

منکه اختیارِ خدْ نشومه، زوره

مردم به گردش لار می‌روند، منِ به لار آمده (یا برگشته) را / بدون تو گشتنِ لار برایم به‌سان گور تیره است

دل سیاه شده و اندوهگینم را با ناز و غمزه میازار / من که با اختیار خود بدانجا نمی‌روم، بلکه زور است

***

امیر گنه: دوستْ دارمه یکی چه حوره

دَنّونْ دُرّ و لُو شکر و تنْ بلوره

وارنگْ کال وُ دیمْ آل وُ دْ چشْ مَخموره

زلفْ بُورهْ، میونْ موره، دْلو طهوره

امیر می‌گوید: یکی را دوست دارم که مانند حور است / دندان دُرّ و لب شکر و تنش مانند بلور است

بادرنگ نارس، چهره سرخ و دو چشم‌اش خمارآلود است / زلف خرمایی، کمر (به باریکی) مو و دو لبش (چون شربت) طهور است

***

منهْ دلْ‌ره تو دارْنی که یادتْ نییهْ

دلْ‌رهْ مه بَرْسْ، این شَهرْ که غارتْ نییه

دیروز با رَقیب هنیشتی، عبرتْ نییه؟

مگرْ که انصافْ نصْفِ شریعتْ نییه؟

دل من در گرو (نزد) تست ولی به یادت نیست / به دادم برس، این شهر کهه جای غارت نیست

بودی آیا این کار، عبرت نیست؟ / مگر که انصاف، نصف شریعت (دین) نیست؟

***

هر جا که دلْ آشوبه وُ دادْرَس ْ (دست‌رس) نییهْ

مه ونگْوُ فریادْ ره کَسْ فریادْرَسْ نییه

هر چَنْ که تنهْ چاچی کَمون لَسْ نییه

مه دلْ ره هزارْ تیرْ بَزویی، وَسْ نییه؟

هر جا که دل در آشوب است و دادرس (دست‌رس) نیست / بانگ و فریاد مرا هم فریادرس نیست

هر چند که کمان چاچی تو سست و شل نیست / هزار تیر [با آن] به دلم زده‌ای، بس نیست؟

***

امیر گنه: یارْ دارمه که پری ذاته

وی سر تا به پَیْ فَنّ و بلکه نواته

مشکِ حلقهْ ره یاسمنْ شه بساته

میونِ سُنبل راه‌گذری بساته

امیر می‌گوید: یاری دارم که پری‌نهاد است / سر تا به پایش چون قند و بلکه مانند نبات است

حلقه‌ی مشکین را بر سر یاسمن خود فروپاشید / میانه‌ی سنبل را راه گذری ساخته است

***

امیر گنه: یار دارمه که پری‌ذاته

وره عَسل و قَنّ و نواتْ بساته

حُوری به تماشایِ ته صُورتْ ماته

حاضرُونْ بدینی، کارهْ اینسونْ بساته

امیر می‌گوید: یاری دارم که پری‌نهاد است / پیکرش از شهد و قند و نبات ساخته شده است

حوری به تماشای رخ تو در شگفتی است /‌ای حاضران! دیدید که پروردگار کار رااین‌گونه ساخته است

***

ته زلفْ ره خدا حَبْل المَتینْ بساته

ته چیره خور و مُونگ و پَروینْ بساته

مه چشْ ره خدایی که پِروینْ بساته

ته دیدنِ وَرْ هَسّهْ چنین بساته

خدا زلف تو را رشته‌ی استوار ساخت / چهره‌ی تو را چون خورشید و ماه و پروین ساخت

چشم مراکه خداوند پُربین ساخته / برای دیدن تست که چنین ساخته است

خدا زلف تو را حبل‌المتین ساخت

رُخت پروین و مه، خور آتشین ساخت

خدا چشم مرا بسیاربین ساخت

برای دیدن تو این‌چنین ساخت

***

ته صورتْ ره یکتا لَیْلِ سو بساته

ته لُو ره خدا شَربِتِ اُو بساته

لَیْلی گله باغهْ، گلْ ره هُو بساته

لَیْلی پرْ کَسِ روزْ ره سِیُو بساته

خداوند چهره‌ی تو را روشنایی شب ساخته / و خداوند لب تو را شربت آب ساخته

لیلی چون گلستان است و گل را به تاراج برد / لیلی روز کسان بسیاری را سیاه کرد

***

ته زلفْ ره خدا لامْ اَلفْ لا بساته

زینتْ بَکردهْ تَنْ رهْ طلا بساته

عَقیقِ یَمْن، دُرِّ یکتا بساته

دُرّ ره به میُونِ صَدفْ جا بساته

خداوند زلف تو را لام الف «لا» ساخته / تن تو را زینت داده چنان زرّینش ساخته

چون عقیق یمانی و دُرّ یکتا ساخته است / و دُرّ را در میان صدف جای‌گزین کرده است

***

کمینْ شُوئه که جَورْ نَکشیمْ اما ته؟

کمینْ روزه که نیمه (نیمی) دَسْتِ بلاته

اُونْ جٰادُوچشِ شاهِ هندوُ نماته

فرنگ و ختا لَشْگرِ خُونْ دْپاته

کدام شب است که جور تو را نمی‌کشیم؟ / کدام روز است که گرفتار چنگال بلای (چشم) تو نیستیم

[از] آن چشم جاودانه‌ای (چون) شاه هندونمای تو / که در فرنگ و ختا لشگر خون‌ریز پراکنده است [گرفتاریم]

***

هر گاه که بُناگوش بَکشی کَمُون ته

هر روزْ صد وارْ، ونه بئوئمْ قربونْ ته

امیر گنه: حوری روشْ، مو میونْ ته

چه گنی سَرِ پلْ بَئیرمْ دامونْ ته

هر گاه که کمان ابرو را تا بناگوش بکشی / هر روزه صد بار باید قربانی تو شوم

امیر می‌گوید:‌ای که حوری‌وش و موی میان هستی / اگر سر پل (صراط) دامن تو را بگیرم چه خواهی گفت؟

هر گاه کشی تا به بناگوش، کمان

هر روزه به صدبار شوم من قربان

گویم به تو‌ای حوروش موی میان!

گویی چه سر پل؟ ار بگیرم دامان

***

زلْفِ گلمْ که حَبَلُ الْمَتینِ یٰاره

هر نیمه هزارْ کشتهْ دَریته داره

کٰاکلْ اَژدها سُون آدمی بقْمارهْ

مجیکْ خدنگْ آسا، فتنه رهْ سَرْ داره

منگوله‌ی زلف یار که حبل‌المتین است / در هر نیمه‌اش هزار کشته آویخته دارد

کاکل وی مانند اژدها آدمی را می‌بلعد / مژگانش چون تیر خدنگ، سر فتنه دارد

در پیچک زلفش که بود حبل متین

هر نیمه هزار کشته آویخته بین

کاکلش چو اژدها خورد آدمیان

مژگان چو خدنگ، فتنه دارد به کمین

***

امیر گنه: بَسُوتمهْ چه سُوته دٰارهْ

اَونْطُورْ بَسُوتمه، هرگزْ کس ظن نداره

بشکسته کشتی مُونّم دَرْیُو کناره

کِلاکْ بَئیته، میون کنار بواره (بباره)

امیر می‌گوید: مانند درخت سوخته‌ای، سوخته‌ام / آن‌چنان سوخته‌ام که هرگز کسی بدان ظن ندارد (نَبَرد)

شبیه کشتی شکسته‌ی کنار دریا هستم / کولاک که درگرفت به میان و کنار دریا می‌بارد (سرایت می‌کند)

***

خراکْ نَپرْسنی وُ مه حٰالِ زٰارهْ

گِلْ دَسّه، دلْ بی‌تو قرار ندارهْ

ته جٰادُوئهْ چشْ که فتنهْ سَرْدارهْ

یارَبّ که ترهْ ایزدْ نگاهْ بدارهْ

از خورد و خوراک و حال زارم نمی‌پرسی /‌ای دسته‌ی گل، دلم بی‌تو آرام ندارد

چشم جادوانه‌ی تو سر فتنه دارد / الهی خداوند از تو نگاه‌داری کند

***

تَرْسمهْ بنایِ اَجْلْ ره دیاره

بی‌سر و سامُونْ مه خاک بَوَه دیاره

امیر گنه:‌ای سُوته دلْ، مه غَمْ‌خواره

هزار و یکی، ته نوم بسازه کاره

می‌ترسم بنای اجل که هویدا است / خاک گور من نیز بی سر و سامان آشکار شود

امیر می‌گوید:‌ای سوخته دل و غم‌خواره‌ی من! / هزار و یک نام تو، چاره‌ی کارم را می‌سازد

***

زمونهْ مره هَرْ دَمْ کشاکش گیره

گاهی به خشی، گاهی به ناخش گیره

امیر گنه: این‌کار به فلک خش گیره؟

منْ زندهْ بوئمْ، دوستْ لَحَدْ ره کَشْ گیره

زمانه مرا هر دم به کشاکش دچار می‌کند / گاهی به خوشی و گاهی به ناخوشی وامی‌دارد

امیر می‌گوید: این کار روزگار را خوش می‌آید؟ / (که) من زنده باشم و یار من با لحد هم‌آغوش شود؟

***

منْ اونْ طفلْ ره مُونّمهْ که مار بمیره

مجهْ دَرْبدَرْ و انتظارْ بو شیره

مه دوستْ ره بئو خدْرهْ به منْ نَئیرهْ

شیرْ نَخرْدهْ دلْ طاقتْ ندارهْ تیره

من به آن کودک می‌مانم که مادرش مرده باشد / دربه‌در، بدود و چشم به راه شیر باشد

به دوست من بگویید که خود را برای من نگیرد / [کودک] شیر مادر نخورده دلش تاب تیر ندارد

***

یاری نَکردی، جُزْ ره مه جٰا چه گیتی؟

چشمکْ بَزُومه، لُو شه ره گاز بئیتی

این دپیت مَپیتْ که تو مه جا سَرْ گیتی

منْ دونسّمهْ یار دیگر بئیتی

یاری‌ام نکردی، چرا جامه‌ی ابریشمین از من گرفتی؟ / چشمک که زدم، [چرا] لب خود را به دندان گزیدی؟

این گیرودار و پیچیدگی که تو با من آغاز کردی / می‌دانستم که یار دیگری برگزیدی

***

دیروزْ بَشیمهْ دوستِ دریچه وابی

امروز بشیمه دَرِ دوستْ کربلا بی

نامردِ رقیب چی وخت ته ادا بی؟

مره مطلب دوستْ مهْ اَرهْ یا نا بی؟

دیروز رفتم، دریچه (غرفه)ی دوست گشاده بود / امروز رفتم درش بسته ولی چون کربلا بود

ای رقیب نامرد! چه هنگام بازی‌گری و ادای تو بود؟ / مرا خواهش دوستم «آری» است یا «نه»؟

***

ته دولت و ته سعادتِ صراحی

ته می‌پیاله ریجنْ، سی سَرْ به شاهی

ته دولتْ اُونْ بو، اَنّه درْیُویِ ماهی

شاهی هَکنْ که شاه به تو دارْنه شاهی

دولت و خوشبختی تو جام شراب است / پیاله‌ی می‌تو را سی جا به جام شاهانه می‌ریزند

دولت تو به اندازه‌ی ماهیان دریا باد! / پادشاهی کن آن‌گونه که شاه به تو شاهی می‌کند

***

تا ته قلمِ قُدرتْ، به ساعد دایی

حَیْرُونْ بُو عطّار که ته حسابْ برآیی

لقمانْ به کمال وُ دانش، ته استایی

بوعلی ره بنده دیمه یاد بدایی

تا به ساعد خود، قدرت قلم می‌دادی / عطّار در شگفت بود که چگونه از عهده‌ی حساب تو برآید

لقمان را نسبت به کمال و دانش، تو استاد هستی / دیدم که بوعلی را تو دانش آموختی

***

سوگندْ خرمه دوستْ، ته دْ چشَ سیاهی

برازنده‌ی ته خوبی ره پادشاهی

دکفهْ تنه نَظرْ مرهْ الهی

امیر گنه که: یارُونْ هَدیْن گواهی

ای دوست به دو چشم سیاه تو سوگند می‌خورم / که خوبی تو برازنده‌ی پادشاهی است

الهی نظر تو به من معطوف شود (افتد) / امیر می‌گوید که یاران بدین‌سخن گواهی بدهید

***

امیر گنه: مه غنچه‌ی نوویهاری

دَپیتهْ گِل دلهْ مشکِ تتاری

زنگی به گِلِ سَرْ کنّهْ دادهْ داری

نهْلْنه، ته وَرْ کنمْ بیقراری

امیر می‌گوید: تو غنچه‌ی نوبهار من هستی / مشک تاتاری به‌میان گل تو پیچیده است

زنگی بر سر گُل، دادگری می‌کند / و نمی‌گذارد که در بَر تو بی‌تابی کنم

***

دِ جا عشرتْ بو، چنگ و صدای نایی

مشرق تا مَغربْ ته کوس و کَرِّ نایی

یاربْ غم و داغْ هرگز تنه دَرْ نایی

نزییه (نزینه) هر اُونْ کَسْکه تنه دَرْنایی

در دو جا، با چنگ و نای عشرت برپا بود / از خاور تا باختر کوس و کرنای برای تو برپا بود

یارب! (امیدوارم) که غم و داغ به آستانه‌ی تو نیاید / آن‌کس که به درگاه تو پناه نیاورد، نزیاد!

***

کَمنّه مشک و عنبر، عَرقْ گلویی

کَمُون برفه و مَستهْ چشْمونِ خویی

گوهر گله دیمْ، چیرهْ همه تَرْ بُویی

جان و سر و مالْ هَرْ سه کمّه گرویی

کمند تو مُشک و عنبر و عرق تو گلاب است / ابرویت کمانی و چشمان مستت خمارآلود است

ای گوهر گُل‌رخسار، چهره‌ات شاداب است / جان و سر و مال، هر سه را برایت به گرو می‌دهم

***

سی داغْ به منه دلْ دَره ته ابرویی

عَجبْ ویمّه که داغْ به دلْ مه بَرویی

وشْکو رنگْ به رَنگْ دیمهْ کنارهْ جُویی

سَرْوَنگْ هدا بُو، دارْمه ته یارِ بُویی

سی داغ (داغ بسیار) در دل من برای ابروی تست / شگفت می‌بینم که داغ در دل من بروید (رشد کند)

شکوفه‌های رنگارنگ در کنار جویبار می‌دیدم / که با گُل‌بانگ می‌گفتند: بوی یار تو را داریم

***

شاهْ نیشته، شرابْ خرْنه به جامِ شاهی

دْ مرغِ کبابْ و اُونچنُونْ که خواهی

دَنی پشتِ گُو گردنهْ وُ گُو پشْتِ ماهی

زَمُونهْ تنهْ چَمْ بَگردهْ الٰهی

شاه نشسته است و از جام شاهی شراب می‌نوشد / با دو کباب مرغ و هر آنچه که بخواهی

دنیا به پشت گاو و گاو به پشت ماهی می‌گردد / الهی (امیدوارم) زمانه به مراد تو بگردد

***

سَرْ ره بَشسّی، زُلْفُونْره غیشْ بساتی

الماس دینگُویی، دلْ ره خَریشْ بساتی

هزار بیگونه ره شهْ وَر خویش بساتی

مه جه برسی، خدْرهْ دَرْویش بساتی

سر را شستی و زلف‌ها را نمایان ساختی (تاب دادی) / الماس افکندی و دل مرا خراشیدی

هزار بی‌گانه را قوم و خویش خود ساختی / به من که رسیدی خود را درویش ساختی

***

چَنّه هامجِمْ ته سره‌یِ دیاری

چَنّه بشمارمْ ته گردنِ مرْواری

ش الله بمیره شی و شی مارو یاری

تو گَنهْ سرهْ هامجی مه دیاری

چقدر در چشم‌انداز سرای تو قدم بزنم؟ / چقدر مروارید گردن تو را بشمارم؟

انشاالله که شوهر و مادرشوهر و جاری تو بمیرند / تا تو در سرای بزرگ، برابر دید من قررا گیری (قدم بزنی)

***

دلْ دارْمه یکی، کُورهْ پرْ آتش بویی

سَرْ هداشتمهْ کورهْ، بَلْ وشاوشْ بویی

فلک نهلّهْ اُونچهْ که خواهش بویی

امیرْ فلکِ خاصّهْ جفاکَشْ بویی

دلی دارم که مانند کوره‌ی پرآتش است / سر در ان کوره نهاده‌ام، هُرم آتش زبانه می‌کشد

روزگار (فلک) به آنچه که خواهش دل است راه نمی‌دهد / امیر نیز جفاکش ویژه‌ی روزگار (فلک) است

***

زَمونه مرهْ هَرْدَمْ کشاکَشْ بویی

گاهی به خشی، گاهی به ناخشْ بویی

امیر گنه: تا کَیْ فلکْ ره خشْ بویی

منْ زندومهْ مه جانْ دیگرِ کَشْ بویی

زمانه هر دم با من در گیرودار است / گاهی با خوشی و گاهی با ناخوشی است

امیر می‌گوید: تا کی فلک را خوش می‌آید / که من زنده باشم و جانانم در برِ (آغوش) دیگری باشد؟

***

اَیْ خُویِ خمارْ ته سَرْ به بالشْ بویی

مه دلْ به ته جا مایلهْ، نالشْ بویی

مه جانْ به تنه جانْ به کشاکشْ بویی

منه مدّعا دوستِ دْ تا خشْ بویی

ای خواب خمارآلوده، سرت به بالش باشد / دل من به تو مایل است و در ناله می‌باشد (می نالد)

جان من با جان تو در کشاکش است / تمنّای من از تو، دو … است

***

یک وَلْگِ گل، گو به باغِ تهْ نَوویی

یکی قطرهْ اُو چی کَمْ بَوّه درْیُویی؟

امیر گنه: این دَرْدْ به دلْ چُونْ دَوُویی

نالشْ کمّه که کُوکْ نَکردْ بوئه کویی

گویی (گیرم) که یک برگ‌گل در باغ تو نباشد / از یک قطره‌ی آب چه چیزی از دریا کم می‌شود؟

امیر می‌گوید: این درد به دلم چگونه بماند؟ / آن‌چنان می‌نالم که کبکِ کوهسار ننالیده باشد

***

امیر گنه: هر کَسْ به دَنی دَوُویی

لازمْ کنّهْ ته خال و خطِّ وَرْگویی

سوگَندْ تنه خال رهْ، خَطِّ ماه نویی

شه جان ره فدا کمّهْ دوستِ هر مویی

امیر می‌گوید: هر کس که در جهان هست / لازم می‌آید که درباره‌ی خال و خط تو سخن بگوید

سوگند به خال و خط تو که چون ماه نو جلوه می‌کند / جانم را فدای هر تار موی تو دوستم می‌کنم

***

هرگز سخنِ کَسْ به کَسْ یار نُوویی

هر کَسْ دْل دَوْسْ، کس گفتار نُوویی

امیر گنه: تا قَولْ به کردٰارْ نُوویی

مُحَبّتْ دْسَمْته استوارْ نَوُویی

هرگز به سخن، کسی یار کسی نمی‌شود / هر کس دل‌بسته‌ی گفتار کسی نمی‌شود

امیر می‌گوید: تا گفتار هم‌راه با کردار نباشد / مهرورزی از دو سویه استوار نمی‌شود

***

انشالله اَلمْ نَوینمْ ته هَلی و شکُوبی

بالا بَیْنهْ دُوسْتْ سِیُو زنجیرِ مُویی

شه جانْ رهْ فدا کمّهْ اُونْ ماهِ نُویی

دْخشْ تما دارْ مهْ وینه «نا» نَوُویی

ای شکوفه‌ی آلوچه، ان‌شاءالله درد تو را نبینم / دوستم زنجیر را بالا گرفته است

جان را فدای تو‌ای ماه نو می‌کنم / تمنّای دو … دارم، بایستی «نه» نگویی

***

دْسیُو سوارْ دیمه کنارِ رویی

دْکَهُو (کئو) سوارْ دیمه میونْ دروُیی

مَکَمَّلْ کَهُو (کئو) دیمه میونْ درویی

اسٰا وینه شه سخنْ ره با منْ گویی

در کنار روی تو دو سوار سیاه می‌دیدم / و در میان دو رخ تو، دو سوار کبود می‌دیدم

در میان دو رخ (دو گونه) کبود کامل دیدم / اکنون شایسته است که سخن خود را با من در میان بگذاری

***

ویهارْ دَرْآمو، می‌نسیم دَرْآیی

خالِ فکهْ که سَمورِ دمْ نَمایی

هَلی زَر وُ سیمِ گرهْ ره و شٰایی

سیمْ دکتهْ دریُو، سَرْ به کُوهْ نیایی

بهار فرارسید و نسیم می‌به مشام می‌رسد / شاخه‌ی بید است که دم سمور می‌نماید

آلوچه گردی زر و سیم را گشوده است / ماهی که به دریا افتاد از کوه سر درنمی‌آورد

***

اعتقاد به یکتایی خداوند

اَرْ تَختِ سُلَیْمُونْ به منْ هادنْ جایی،

دَنی ره تمُومْ زر به منْ هادنْ جایی

اُونْمهْ که ته شأن ره دُومّهْ، یکتایی،

کافرْ بُونمْ گر تو بکت بو خدایی

اگر در تخت سلیمان مرا جای بدهند / اگر زر تمام دنیا را یک‌جا به من بدهند.

آن کسی هستم که شأن تو را به یکتایی می‌دانم، / کافر باشم اگر جز تو خدایی دیگر بدانم.

***

گلِ وَلگْ ته جا گَرْ هاکنهْ نخاری

دَرْ دَمْ به منه چشِ اَسْلی دَرْآری

تو که سرخهْ گِل وَلْگْ ره جومه داری

ورازْنهْ مه دلْ ره صید کردهْ داری

اگر به این اندام لطیف چون برگ گل تو گزندی برسد، در، دم، و به‌گونه‌ی آنی از چشمانم اشک جاری خواهد شد.

تو که از برگ گل جامه‌ی سرخ بر تن داری / برازنده است که مرا شکار کرده باشی

***

خوبون و خجیرونْ دیمه بیشماری

اَندی دومّهْ که خورْ ندارنهْ این خاری

خوبون و خجیرونْ که دَوُونْ هرجایی

این شَهرْ هر کَسْ ره به هر کَسی خشْ آیی

خوبان و زیبارویان بی‌شماری دیدم / ولی آن‌قدر می‌دانم که خورشید این زیبایی تو را ندارد

زیبارویان در هر دیاری که باشند، مطمح نظر قرار می‌گیرند و در این شهر نیز هر کس به زیبایی برسد از وی خوشش می‌آید و لذّت می‌برد.

***

ابْر رهْ دیمه شَمسْ ره دَپیتْ چادرْ خویشی

لَیْلْ ره دیمهْ باگِلْ ریجِنْ شهْ وَرْ کیشی

اُویی ظُلماتْ دیمهْ غزیره خویشی

همینْ گتْمه مه جانْ، مرهْ بَیتهْ پیشی

ابر را می‌دیدم که خورشید را در چادر خود پنهان کرده (پیچیده) / شب را می‌دیدم که باگُل درهم آمیخته و به‌سوی خود می‌کشید

آب ظلمات (تیره) را برای خویش می‌دیدم / همین می‌گفتم: که جانان من در رفتن به آن از من پیشی گرفته است

***

امیر گنه: عاشقمهْ گلاله خویشی

خو بَکردهْ مه دْ چشْ به نوش و نیشی

دُونّی که منه سوته دلْرهْ چه نیشی

رقیبه که نیشته یارِ خستهْ پیشی

امیر می‌گوید: من عاشق کلاله موی خویش هستم / دو چشم من به نیش و نوش خوی گرفته است

آیا می‌دانی که چه نیشی در دل سوخته‌ی من است؟ / رقیب است که در نزدیکی سرای یارم نشسته (ساکن) است

***

ای شیرینْ زبونْ، نازکْ رفتار، چه کیشی؟

دارْنی منْ پیون بندهْ هزارْ، چه کیشی؟

هَیْکل و گلُونه، دُر به بال، چه کیشی؟

پر قیمتی‌ای دُونه‌یِ لالْ، چه کیشی؟

ای شیرین‌زبان،‌ای نازک و نرم‌رفتار، به چه کیشی؟ /‌ای که مانند من هزار بنده و رهی داری، به چه کیشی؟

ای که هیکل و گلوبند تو مروارید و به بال هم دُر داری، به چه کیشی؟ / پربهایی،‌ای دانه‌ی لعل و گوهر، به چه کیشی؟

***

بَکُوشته مره ته کجکِ یکدوشی

حَیا هَکنْ و آچّهْ (عاجه) گردنْ شه پوشی

ته گُوشِ گوش‌وارمهْ، بَورْمرهْ بَرُوشی

نواتْ هائیری، شَروتْ کنی و، نُوشی

موی خود را که به یک‌طرف دوش افکنده‌ای تنها یک دوش و گردن تو را پوشانده است و طرف دیگر گردن لخت و عریان است، کار درستی نیستت، شرم کن و به‌طریقی از دیگر سوی گردن سپید و شفّاف خود را هم برای محفوظ ماندن از دید بی‌گانه بپوشان.

گوش‌واره‌ی گوش تو هستم، مرا ببر بفروش / نبات بخر، آن را شربت کن و بنوش

***

مه مَثل به اونْ یارْ بَوُوئنْ به خویشی

دکَتمهْ یک کَشْ چارهْ ندارهْ خویشی

مرهْ گننْ اینْ شَهرْ نَونهْ ته رویشی

گتمهْ هَر کَسِ کردارْ برایِ خویشی

مثل (وضع) مرا به یارم به خوشی بگویند / [که] به یک پهلو افتاده‌ام و برای خوشی چاره‌ای نیست

به من می‌گویند: که این شهر روش تو را نمی‌پذیرد / می‌گفتم: هر کس برازنده‌ی کار خویش می‌باشد

***

امیر گنه: عاشقمهْ علی دوستی

ذاتِ وی حَقیقیهْ، بَشریتْ پوستی

چون شَمسِ تبریزْ زندهْ بُوئم به پوستی

مَنصورْ پیُونْ انتظارمه دارِ دوستی

امیر می‌گوید: عاشق به دوستی علی (ع) هستم / ذات او راستین و وجود بشریت بشره و ظاهری است

اگر مانند شمس تبریزی به پوست تختی زنده باشم / چون منصور حلاج در انتظار دار دوست هستم

***

تو شیرین‌تر اَز قندی، بلکه نواتی

پَری وَچوبی یا که آدمی زاتی؟

اونْ سرخهْ گِلْ اُو رهْ دیمْ شهْ دْ پاتی

مره عنبرینْاُو وَرْ رسوا بسٰاتی

تو شیرین‌تر از قند، بلکه نبات هستی / پری‌زاده هستی یا که آدمی‌زاد هستی؟

آن آب گل سرخ (گلاب) را بر روی چهره‌ی خود پاشیدی / و مرا با آن آب عنبرین، رسوا ساخته‌ای

***

امیر گنه: حَیرونمهْ، نیه حیاتی

دَندونْ صدف و دیمْ گلْ و لُو نواتی

مشکینْ کَمنْ ره یاسمن شه دْپاتی

حوری وَشْ مره خوشْ به دَنی نواتی

امیر می‌گوید: سرگردانم از این‌که عمری نمانده / دندان تو صدف، صورت تو چون گل و لبت نبات است

کمند مشکین را (بر روی) یاسمن پاشیدی (فروهشتی) / وای حوری‌وش، خوب مرا در زندگی نواخته‌ای

***

حاشا که تنه ندیینْ طاقتْ بُویی

وَرْزمهْ تنه مهرْ که عبادتْ بویی

ته دستِ که سینهْ جراحتْ بُویی

خسّمه تنه کَشْ که فراغتْ بویی

هرگز دوری تو را نمی‌توانم تاب بیاورم، به تو مهر می‌ورزم که برای من‌به‌منزله‌ی پرستش و عبادت است. یعنی تو را مانند بت خود می‌پرستم.

از دست تو که سینه‌ی من زخمین است / در پهلویت می‌خوابم که وسیله‌ی آسایش من است

***

خارهْ چشمِ یارْ، خو بکردهْ آیی وی

ته خشهْ سخنِ وَرْ که شومّه شیر پَیٰ

تا وینّی چُوبی اسبْ، بَورنْ سَمْتِ رَیْ

اُونوَختْ گمّه: مه حالْ رهْ وارَسنی کی؟

باز چشم سالم یارم به خواب رفته است / [ای یار] با سخن خوش تو، من به دنبال کار خود می‌روم (به‌دنبال شیر درنده می‌روم)

تا ببینی که تابوت مرا به‌سوی گورستان می‌برند / آن‌گاه می‌پرسم: کی حال مرا وارسی می‌کنی؟

***

سَرْ رهْ بشسّی، زلفْ ره برُو بساتی

سرمهْ دْ کشی چشْ ره سیو بساتی

دْزلفْ ره شه دیمِ پیچ و تو بساتی

اسٰا عاشقِ روزْ ره به شو بساتی

سر را شستی و زلف را بر روی خود آراستی / چشم را سرمه کشیدی و سیاه ساختی

دو گیسوی را بر روی چهره‌ی خود پیچ و تاب دادی / و اکنون روز روشن عاشق را شب تار نمودی

***

یُوسف صفتْ چاهِ بنْ مأوا بساتی

زلیخا صفتْ دیده ره جا بساتی

صَنعُون صفتْ شیدای ترسا بساتی

القصّه مرهْ آوارهْ جا بساتی

مانند یوسف ته چاه را پناه‌گاه ساختی / و مانند زلیخا دیده را مکان عشق ساختی

مرا مانند صنعان شیدای دختر ترسا ساختی / القصّه، آواره از مکانم ساختی

***

اونْ روزِ اَزلْ که بنای دَنی بی،

شمس و قمرْ عالمْ ره بتّاونی بی،

پری، آدمی، کس به دَنی دَنی بی،

صد سال پیشتر ته عشقْ مه جا یکی بی

از روز ازل (الست) که جهان بنا شد / خورشید و ماه، جهان را نور می‌تاباندند.

[آن‌گاه] که غیر از پری و آدمی، کسی به جهان نبود، / صد سال پیشتر از آن، عشق تو با من پیوسته بود (یکی بود)

***

امیر گنه: دستِ فَلک وایی وایی!

نه آخرتِ کارْ هَکردمه، نه دنیایی

دار زرده وَلگمهْ پئیزه مایی

خالِ تکْ بَندمه، انتظارْمه وایی

برگ زرد درخت (پژمرده) موسم پائیز هستم / در نوک شاخه به انتظار بادی، بند هستم

***

پشمالی وشکومه ته شروبره مایی

عزیز مهمونم ته، اَمروزْ و فردایی

بارْ بَزّه کشتیْ دارْمهْ، انتظارْمه وایی

اَرهْ ره بَئو، طاقت ندارْمهْ نایی

شکوفه‌ی شفتالوی شهریورماه تو هستم / مهمان گرامی امروز و فردای تو هستم

بار و بنه در کشتی نهاده در انتظار بادی هستم / «آری» را بگو، تاب و توان شنیدن «نه» را ندارم

***

چکنْ چکنْ چیرهْ عَرقْ یا گلُویی؟

یا اُوی حیاتِ چشمه‌یِ اُونْ دْ سویی؟

دهونْ حقّه‌یِ گوهرهْ، پریرویی

یاقوته که گمّه ارزهْ نُه کرویی

چکان چکانِ چهره، عرق یا گلاب است؟ / یا چشمه‌ی آب حیات، از آن دو سوی است؟

ای که پری‌رخساری، دهان تو درج‌گوهر است / و یاقوت است که می‌گویم: نه کرور می‌ارزد

***

امیر گنه: این ره که دَنی بکاشتی

قرآنِ سماوی هَمه جا ره داشتی

آزَرْ صنمخانه رهْ به نورْ هداشتی

اُونْ محٰالْ منه عشقْ به ته جا برداشتی

امیر می‌گوید: این عشق را که در دنیا کاشته‌ای / قرآن آسمانی از همه جا آگاه بود

آزر که بت‌کده را درخشان نگاه می‌داشت / در آن هنگام عشق من با تو پیوند و بستگی داشت

***

زنگی دیمه که سرچشمه‌ی حیات بویی

عاجِ تَنْ ره دیمهْ کِه رنگ داشته شویی

امیر گنه: این حکایتْ وینه بُویی

عاجِ تَنْ که حوره، تَنْ ندارْنهْ شُویی

زنگی‌ای دیدم که سرچشمه‌ی «آب حیات» بود / بدن عاج‌گونه‌ای دیدم که رنگ شبِ سیاه را داشت

امیر می‌گوید: این حکایت باید برقرار باشد / زیرا تن عاج‌گون از آن حور است که سیاهی شب را ندارد

***

امیر گنه: که تو خجیرونِ شاهی

گردٰاگردْ ستارهْ، تو میُونه ماهی

هر وَختْ که تنه کَمندْ بَوُوئهْ راهی،

تُو خرنهْ، سَمرقَندْ، گو به پشتِ ماهی

امیر می‌گوید که: تو شاه‌زیبایانی / گرداگرد تو ستارگانند و تو در آن میانه ماهی

هر گاه که کمند گیسوی تو حرکت کند / در سمرقند، گاو به پشت ماهی تاب می‌خورد (می‌لرزد)

***

نَدوُمّه منی قالب بساتنْ چی بی؟

بساتنْ بجایی، بَهْلوتنْ چی بی؟

پیشی بیارْدن و بنْواتنْ چی بی؟

زمین بَزوئن و خاک بساتنْ چی بی؟

نمی‌دانم ساختن قالبم (کالبدم) برای چه بود؟ / اگر ساختن به جا بود، بر هم زدن (پژمراندن) برای چه بود؟

پیش آوردن و نوازش کردن برای چه بود؟ / بر زمین افکندن و تبدیل به خاک نمودن برای چه بود؟

***

اَمیرْ گِنِهْ: سی چینْ بِهْ کِلٰالِه‌یِ سَرْ

اینْ مُعجِزْ دٰارْنِهْ سَرْ کَشِنِهْ دِلٰازَرْ

طُوبیٰ قَدوُلُو شَرْبِتِ حُوضِ کُوثَرْ

دِ خٰالْ تِنِهْ یٰاسَمِنِهْ یٰا مِشْکِ تَرْ؟

امیر می‌گوید: سی چین و شکن بر سَر زلف توست / این شگفتی و معجزه را دارد که سرکش و دل‌آزار است

قدت طوبی و لبت شربت حوض کوثر است / دو خال تو یاسمن است یا مشک تازه!

بازگشت به صفحه فهرست مطالب دیوان

پیوند به ویکی امیر WIKI AMIR